Цорын ганц

Хадам аавын талынхнаар зочлоод ирлээ. Байхгүй болсон болохоор ч тэр үү, эсвэл үнэхээр тийм байсан болоод ч тэр үү, намайг хамгийн их ойлгож дэмждэг байсан "хамгийн сайн" хадам бол өвөө маань байсан санагдлаа. Хамгийн анх 2007 онд уулзахаар очиход зузаан нэвтэрхий тольноос Монгол улсыг олоод уншчихсан надаас тодруулж асуух зүйлтэй сууж билээ.

Америкийн банк санхүүгийн түүхэнд нэрээ үлдээж сонин сэтгүүлд мөнхрөн үлдсэн гавъяатай хүний нэг. Анх удаа Америкийн банкинд эмэгтэй хүнийг менежерийн түвшинд ажилд авч, мөн л анхны банк бус санхүүгийн байгууллагыг нээлцэж, банкны ерөнхийлөгчөөр олон жил ажилласан гээд тоочвол миний мэдэх мэдэхгүй олон сайхан амжилт бий. 

Миний хувьд амьдралдаа харсан, өвөө гэж дуудсан цорын ганц хүн бол Виллиам буюу Билл өвөө. Түүний ажлын амжилтын түүхээс илүү ямар сайхан сэтгэлтэй, уужуу тайван, ухаантай, асар их мэдлэгтэй, зүгээр л сайн хүн гэдгийг би мэднэ. 

Очих бүрт духан дээр минь үнсэж, шинэ содон техник технологи юу гарсан талаар яриулах дуртайсан. Өвөө маань номонд дуртай нэгэн. Нааш цаашаа хөдөлдөг түшлэгтэй сандалынх нь хажууд ном уншихад тохирсон гэрэл, номоо тавих жижиг ширээ байна. Ач зээ бидний дунд номын хавчуулга хийх уралдаан зарлаж бас ч үгүй хөөрхөн мөнгөн урамшуулал өгдөг байлаа. Үнэндээ өөрийнх нь зохиосон номын хавчуулгыг давах бүтээл бидний дунд байхгүй ч заавал хэн нэгнийг нь түрүүлүүлэн шагнана. 

Хамгийн сүүлд өвөөгийн бие муудаж очиход би нэлээд том гэдэстэй байлаа. Үе үе намайг дуудаж гэдсийг минь илэн нэг их сайхан инээмсэглэж "чихэрлэг сэтгэлт охин минь, чи сайн ээж болно оо" гэж хэлж байсныг эргэн бодоход нулимс эрхгүй урсан сууна.  

Өвөөг өнгөрсөнөөс хойш нэлээд хэдэн удаа тэднийд зочилсон ч энэ удаа би өвөөгөө маш ихээр үгүйллээ. Хөл, хэлд орсон охин, хэвлэгдсэн ном, блог гээд үзүүлэх юм олон байлаа өвөөдөө...

Хэрэгтэй үгийг урам болгон зөөллөн хэлж, бяцхан охинд минь бас цорын ганц өвөө нь болон дурсагдах байсан даа.

Залуу хүн өвдөх нь байтугай үхэж ч болдог хатуу хорвоо

Хүүхэд тоглоомноосоо их амархан уйдах юм. Ээж, ном хоёрын хэлснээр тоглоомыг хэсэг хэсгээр нууж сэлгэх,  эсвэл найзынхаа хүүхэдтэй тоглоом солилцох аргаар үнэтэй тоглоом худалдаж авах хэрэг гарсангүй өдий хүрлээ. 

Нуусан тоглоомоо хүүхдийн нүдэнд харагдаж, гарт хүрэхгүй газар хадгалах санаатай хувцасны шүүгээний хамгийн дээд тавиурт хийсэн агаад өлмий өргөн тоглоом авах гэж байтал хатуу юм тас хийн толгой дээр бууж 3 секунд орчим ухаан балартах шиг болов. Аминдаа хайртай хүн тул арай  911 дуудсангүй ч шинэ долоо хоног эхлэнгүүт яаран эмч өөд зүглэв. 

Шинэ эмчтэй болсоноос хойш ирээгүйг ч хэлэх үү, өндөр, царайлаг, намуухан дуутай, залуухан эрэгтэй эмчийг харж бага зэрэг балмагдсан би "мм би залуу хүн л дээ, толгой дээрээс юм унаад, күүкүү болчих вий гэж айгаад " гэж алиалах аядав. Нүдэнд дулаахан эмч инээмсэглэнгээ залуу хүн өвдөж болохгүй гэж хэн хэлээв? гэх нь тэр. 

Хүний хэлсэн нэг үгийг бүтэн өгүүлбэр болгож ургуулан боддог би ихийг эргэцүүлсээр харих замдаа хэрэггүй үгээр хэн нэгнийг гомдоочихоод уучлалт гуйж амжаагүй байтал аль нэгэн маань байхгүй болчихвол яанаа хэмээх муу ёрын бодол хэсэг тээлээ. Амны билгээс ашдын билэг гэдэг ч ховоогийн хатуу  үнэнээс зугтсан ч нуугдах газар бид бүхний хэнд ч байхгүй нь харамсалтай. 

Хажуу дахь хань, гэр бүл, найз нөхөд гээд танихгүй хүнтэй ч эв найртай байж энэ л хэдэн насаа нүгэл багатай өнгөрөөхсөн. 

Нэгэн цагт найз охид болон хөтлөлцөн үерхэж явсан арван жилийн ангийн андаа эрхгүй дурслаа. Сургуульдаа сор, өнчин дүү нартаа ээж нь болсон гайхалтай чадварлаг охин 25 нас хүрэлгүй байхгүй болчихсон. Хэрэв тэр минь бидний дунд байсан бол яах аргагүй Монголын нэгэн бахархал болон гялалзаж явах нь гарцаагүй.  

Монголоороо "гадааджих" юмсан

Хэд хоног хэт халж орой сэрүү унахаас нааш гэрээс цухуйхгүй байх сайхан шалтаг надад олдлоо. Үзэж амжаагүй шоу, дуусгаж чадаагүй кино үзэж монгол хошин шог сонирхох ч зав гарав. 

Маск продакшиний нэгэн хошин шог үзээд инээхээсээ илүү эмээх сэтгэл төрөв. Гадаадад олон жил болсон хүмүүс монгол зан заншил, ахуй, хэл соёлоо хэрхэн мартаж (мартсан дүр эсгэж) буйг нэгээхэн өнцгөөс чадварлаг харуулжээ. 

Багагүй хугацаанд өндөр хөгжилтэй оронд амьдарч, аялж явахдаа төрөл бүрийн сэтгэлгээ, яриатай монголчуудтай таарчээ. Дээрх хошин шогийн гол дүр шиг ганц нэг хүмүүстэй таарсанаа нуух юун. 

Би хувьдаа Монголоороо "гадааджих" юмсан гэж боддог. Шинэ дуучид хамтлагийг танихгүй нь үнэн ч Харангын Лхагваа, Никитоны Батчулуун, Болд, Сараа, Ариунаа, Жавхлан, Баясгаланг мэдэхгүй гэж мэлзэхгүй. Үгийн баялаг минь муудсан байж мэдэх ч монгол хэлээ мартсан гэж тэнэглэхгүй. Өглөөний нойрноос намайг чанасан кофений үнэр сэрээдэг ч сүүтэй цайнаас гарсан гэж дөвчигнөхгүй. 

Уран хас балет, Учиртай гурван толгой дуурь, Тамгагүй төр жүжгээ үзээгүй байж Холливудын Кодак театрын гадаа авхуулсан зургаар онгирдоггүй байгаасай гэж хүснэ. 

Ингээд надад тохиолдсон хөгжилтэй ч жаахан ичмээр явдлаар дуусгая. Монголд очоод 33-ны заслаа хийлгүүлнэ гэж зүтгэсээр ах эгч хоёроо даган энгийн нэгэн лам ахынд очлоо. Ном уншиж дуусах дөхлөө гэж бодсон би цүнхээ уудлан мөнгө гаргаж ирэн тоолж гарлаа. Ах, эгч хоёр маань хоёр талаас өвдгөөрөө зэрэг "нударч" эхлэв. Би ч хэрэг бишдсэнийг мэдээд бушуухан эгчийнхээ өвөр дээр тоолж байсан мөнгөө шидэж орхилоо. Эгч маань багсайсан мөнгөнөөс багцаалдан авч ламд өргөөд бушуухан гарцгаав. Хэдэн төгрөг өгөхөө бэлдэж ирээгүй би мөнгөө тоолж өгөхөөс өөрөөр яаж өгөх аргаа олоогүй нь тэр. Харин ах, эгч хоёр маань бөөн инээдэм болгон гэрийнхэнд дэлгэж би "онигоонд"орох нь тэр ээ. Дараа би мөнгөө бэлдээд дугтуйнд хийгээд очих болно.   

Гурван бүжин буюу турсаар байх уу?

Бүжин, одоо туралгүй дахиж таргалсан ч зүгээр шүү. Сайхан харагдаж байна гээд нөхөр намайг үнсэв. Бид хоёр бие биенээ "Bunny" буюу бүжин гэж дуудна. Тэгсэн охины маань нэр бас Бүжин. Ингээд гурван бүжинтэйгээ сая л мэдлээ. 

Сэтгэл тавгүй, үймэрсэн үед юм ихээр иддэг муу зуршилтай хүмүүсийн нэг би ажээ. Боломж байвал гадаа гарч алхах, усанд сэлэх мэтийн биеийн дасгал хийдэг ч хүүхэд маань бага тул хувьсгалын бүрдээ тохирох нь ховорджээ. Азаар амьдралд маань сэтгэл таагүй өдрүүд тун ховорхон таарах нь яамай. 

Нэг лааз молоко, бүтэн шарсан загас, тал бялуу, уут шарсан төмс, Орос дэлгүүрийн матрюшканы зурагтай кекс, Солонгос дэлгүүрээс авсан бүх панчаг будааны хамт идсэн гээд санаж буй нь эдгээр. Дээрээс нь ямар төрлийн хэдэн шоколад идсэнийг цаасыг нь цуглуулж тоглосон охин маань мэдэж магад. 

Эрхбиш өдөр тутмын ёгийн дасгал, хагас, бүтэн сайны сэлэлтээ хийснээс өөрөөр өнгөрсөн долоо хоногт хийж бүтээсэн зүйл алга. 

Харин хэдэн паунд (1паунд = 0.453592кг) төвөггүй нэмсэн нь нөхөрт маань жигтэйхэн таалагджээ. НүүрНом, блогт юу болж байгаад оролцоод байдаггүй хүн "энэ талаар" блогтоо бичээч гэж анх удаа "хошуу дүрэв". 

Сүүлийн үед охид, бүсгүйчүүд жин хасахад маш ихээр анхаарч, туранхай л бол сайхан гэдэг ойлголт нийгмээр нэг даяанчлах болсон санагдлаа. 

Өөртөө тохирсон махтай, түүнийгээ хөдөлгөөн дасгалаар чангаруулан, булчин болгож хөгжүүлвэл илүү секси, эрүүл чийрэг харагддагийг би ч мартах дөхжээ. 

Таргалж, турсан шалтгаанаа эрүүл мэндийн талаас болж буй эсэхэд юуны түрүүн анхаарах хэрэгтэйг надаар хэлүүлэлтгүй мэдэж буй биз ээ. 

Маргааш

Бүрхэг тэнгэр цэлмэдэгийн адил сэтгэл онгойх нэн сайхан. Тэнгэр үргэлж цэлмэг бол нарны ач тусыг мартаж мэдэх юм. Олон удаа, ойр ойрхон хаврын тэнгэр шиг хувирахгүй ч арван жилд нэг удаа сэтгэлийн тэнгэр бүрхэхэд наран болон гийж байсан нөхөрлөлийн үнэ цэнэ, утга учрыг нэг шөнийн дотор мэдэрдэг бололтой. 

Хүний газар эв эеэ хичээ гэсэн эхийн сургааль зөрчигдлөө. Зүрх шимширч, сэтгэл хөндүүрлэсэн хоёр хоног хорь хоног мэт урт санагдав. Салхи аргадах, аашлах учраа олохгүй хий дэмий л модны мөчир найгуулан, цонхоор сэнгэнэж нэгэнт даарсан дотрыг улам хүйт оргиулна. 

Маргааш салхи намжиж, нар хөөрнө. Өглөө хурдан болоосой.  

Галзуу хүний өдрийн тэмдэглэл мэт

Нөхрөө орой ирэхэд янз бүрийн шинэ ганган гутал хувцас өмсөж, секси янаг царайлан угтдаг байсан би өнөөдөр өрөөсөн оймс өрвийсөн үстэй, өвдөгнөөс нь хүүхэд зүүгдээстэй угтдаг боллоо.

Америк даяар өдөрт хэдэн хувь хүн, байгууллага дампуурал зарласан, ямар шинэ програм шалгасан, Нью-Ёркийн өмгөөлөгч залуу утсаар ярихад хичнээн их зантай байсан гээд ажлын сонин хачин нөхөртөө дуулгадаг би өнөөдөр охин ямар өнгөөр хэдэн удаа баасан, номын сангийн хичээл дээр хэрхэн сахилгагүйтсэн, би цамцаа буруу харуулж өмсөж гарсан гэх мэтийг хууч хөөрнө.

Ажлын газрын найз нартай баасан гарагийн оройг оргилуун дарс шимэх мэтээр өнгөрөөдөг байсан хүн тоглоомын талбайн ээж найзуудтай дасгал хамт хийж, хэн нь хэдэн кг турах төлөвлөгөөг хуваалцдаг ажилтай. 

Хоёр ширээний компьютер, нэг Алим загварын лаптоп ( Apple laptop) дээр нэлээдгүй том күбикл (cubicle) эзэмшин ажилладаг байсан би гал тогооны ширээний буланд гацаж муудсан HP дээр иш нь хугарсан нүдний шилтэй өдөр оройн унтлагын сиймхийгээр ажлаа хийдэг боллоо. 

Сардаа хоёроос гурван удаа ганц нэг төрлийн хоол хийж гийгүүлдэг байсан эхнэр гал тогооны өрөөний байнгын эзэн болчихоод долоо хоногт гурваас дөрвөн удаа Солонгос, Монгол, Америк, Тайланд хоолыг хийгээд зогсож байх юм. 

Брендийн дэлгүүр үе үе хэсэхээс өөрөөр дэлгүүр орох дургүй би аль дэлгүүрийн ямар эгнээнд юу хэрхэн хямдарсаныг андахгүй мэддэг нэгэн болж хувирчээ. 

Амьдрал минь огцом өөрчлөгдөж, орвонгоороо эргэсэн мэт боловч өнөөдрийн амьдралдаа хязгааргүй хайртай бас сэтгэл минь дэндүү хангалуун, ихэмсэг бардам гэм нь жаахан онгироо хэвээрээ нэгэн. 

Галзуу хүний өдрийн тэмдэглэл мэт энэ амьдралынхаа ганц хормыг ч би очир алмазаар арилжаж солихгүй. Очир алмазан шигтгээтэй эдлэлд нугасгүй дуртай ч гэлээ... 

Хүн бүрийн амьдрал ижилгүй, өөрийн амьдралаа хайрлах тусам өнгө нэмэн дэлгэрнэ. Хэн нэгэнд утгагүй харагдах амьдрал тухайн хүндээ юугаар ч сольшгүй нандин байж мэднэ ээ. Хүнийг гаднаас нь харж дүгнэлгүй, хэн нэгнийхээ амьдралыг шүүмжлэлгүй, хэрэгтэй үед нэгнээ дэмждэг, чадал хүрвэл тусалж чаддаг, үгүй ядахад сайхан үг сэтгэлээсээ хэлдэг байхад болоод явчихна даа. 

Хөнгөн хэрнээ гүн

Америк найзууд, хадмууд сүүлийн үед миний блогийг ихээр сонирхох боллоо. Надаас залхдаггүй манай хуучин ажил өнгөрсөн долоо хоногт дахин ажлын санал ирүүлжээ. Тохирсон ёсоор даргатайгаа өглөө уулзахаар очтол манайхан бүгд л охин том болж байна уу гэхийн оронд ном гаргасанд чинь баяр хүргэе. Блог бичиж байгаа гэж сонссон юуны тухай вэ гэж шалцгаав. Зарим нэг намайг сайн мэдэхгүй нөхдүүд чамайг бичдэг гэж мэдсэнгүй үгүй мөн сонин юм аа гэх нь дуулдана. Түүн дотроос хамгийн их асуусан асуулт бол "юуны тухай бичдэг вэ?" гэсэн өгүүлбэр байв. 

Охины тухай, үс минь хэр ургасан тухай асууна байх гэж бодож очсон би эхэндээ бага зэрэг сандраад авлаа. Удсан ч үгүй дарга хүүхэн намайг дагуулсаар уулзалтын өрөөнд орж ашгүй намайг олон хүний ижил асуултаас булзааруулж орхилоо гэж дотроо би баярлав.

Дарга уулзалтын тохилог памбагар сандлыг тухтай налан сууснаа "за тэгээд юуны тухай бичдэг вэ?" гэх нь тэр. Би чадлынхаа  хэрээр тайлбарлалаа. Чимээгүй сонсож байсан дарга "алив нэг жишээ хэл дээ" гээд намайг ярихыг хүлээн уулзалтын чухал сэдэв энэ л байсан аятай өөдөөс эгцлэн ширтэв. 

Миний бичлэгийг хайхрамжгүй уншвал зарим хүмүүст миний амьдралын хөнгөн сэдэв шиг санагдана. Тайлор Свифтийг өмд гуталны тухай дууллаа гээд л нэг хэсэг шуугисан даа? Яг л тиймэрхүү сэтгэгдэл төрөх байх. Энгийн хэрнээ хэзээ ч дуусдаггүй эсвэл хэтэрхий хөнгөн болохоор хүн бидний мартчихдаг сэдвээр бичих гэж оролддог юм. 

Ямар санал надад тавих гэж байгааг одоо л сонсох жинхэнэ уулзалтандаа орох нь уу гэтэл дарга бүсгүй уулзалтаа ном ёсоор үргэлжлүүлж буй мэт чухал царайлан "блогийнхоо нэрний утгыг дахиад жишээгээр тайлбарла даа" гэх нь тэр. 

Хэсэг ярьж ам халж зоригжсон би хэнэг ч үгүй бардам царайлан бас л энгийн дээ. Дэлгүүр ороод дэлгүүрийн түрдэг тэргийг буцааж байранд нь тавьдаг, хогоо энд тэнд хаядаггүй, хүнд чин сэтгэлээсээ тусалдаг, боломжийнхоо хэрээр зөв хүн байхыг л хүссэн утгатай. Ажлаа ч халтуурдалгүй сайн хийдэг хүн байх гэсэн маш жижигхэн санаа агуулж байгаа гэж ажил төрөлтэйгөө холбож амжив. Дарга толгой дохьсоноо "жижиг санаанаас том санаа дүүрдэг ..." гээд олон сайхан магтаалын үгээр харамгүй шагналаа. Тэр бүхнийг оруулбал ёстой жинхэнэ өөрийгөө рекламдсан хэрэг болох байх. 

Хэлсэн үгнээс нь сонсоход ямартай ч өөрийнхөө монголоор бичдэг санааг англиар ойлгуулж чадсан бололтой. 

Зүүднээсээ айлаа

Урьд шөнө ижийгээ өвдчихсөн байна гэж зүүдэллээ ... Санасан үедээ гүйгээд очиж чадахгүй алс болохоор зүүднээсээ хүртэл айх юм даа. 

Та минь сайн уу гээд ярихаар хоолой нь сөөнгөтөж, сааралтсан дуутай ч ээж нь зүгээрээ гэж цоглог дуугарах гэж хичээнэ. Ядарсанаа нууж, өвдсөнөө хэлэхгүй гүрийх нь өрөвдмөөр. 

Ээжийгээ мөнх юм шиг сэтгэж яасан ч олон өдрүүдийг таниасаа хол өнгөрөөгөө вэ? 

Сайхан орчинд, эрүүл хоолтой амьдрах би гаднаа жаргалтай ч хүссэн үедээ ээждээ сүү бариад очиж чадахгүй гунигтай нэгэн. 

Өөрөө өвдвөл гавъяа байгуулсан мэт хамгийн түрүүн ээждээ дуулгаж хошуу цорвойдог хэрнээ өөрийг нь өвдвөл өр минь эмтрэхээс өөр шидгүй нэгэн би. Халуун шөл балгуулж, хөлийг нь атгах хувьгүй хүн. 

Урсан өнгөрөх цаг хугацаа хайр найргүй ээжийг минь бөгтрүүлж, ясыг нь хэврэгшүүлэн жижигхэн биенд хүндэдсэн өндөр насаар дарна. Гэвч үр хүүхдээ гэх дэндүү өгөөмөр, цав цагаахан сэтгэлийг нь яаж ч хувиргаж чадахгүй. 

Заримдаа би ээж шигээ ээж байж чадах уу гэдэгтээ өөртөө эргэлздэг. Тэвчээрийн дээд цэг, ухааны их далай болсон миний сайхан ээж. 

Бие минь үргэлж хол ч сэтгэл минь мөч бүр таны дэргэд шүү ээж ээ.