P.S: I love you буюу амьддаа бие биенээ хайрлаж л явахсан даа

Ханилсанаасаа хойш өвдөж, хамгийн их эмч эмнэлгээр явсан нь би. Тухайн үед нөхөр минь ханиад хүрсэн ч мэдэгдэхгүйг хичээж, хаана ч өвдсөн хэлдэггүй байсан биз ээ. Би л ганцаараа өвдөх "эрхтэй" мэт байдал сүүлийн хэдэн жил үргэлжилжээ. 

Хэдэн өдөр шургуу үглэсэний хүчээр энэ долоо хоногт нөхөр маань эмчдээ үзүүлэв. Учир битүүлэг толгойны өвдөлт улам эрчээ авч надаас нуухад амаргүй болсон юм. Миний толгой өвдсөн тухай уншсан хүмүүс бол санаж байгаа байх. Түүнээс хойш толгой өвдөхөөс ухаангүй айдаг болсон билээ... Хүн ер нь аливаа зүйлийг өөрөө туулж байж л ойлгодог юм шиг. 

Нөхрийн маань толгойг гүнзгийрүүлэн шинжлэх шаардлагатай гэж эмч хэлжээ. Нүд, ажлын ачаалал, хүзүү гээд юунаас ч болж байна мэднэ гэсэн таамаглал дотроос "тархины хавдар ч байж магадгүй" гэж хэлсэн нь мөстэй хүйтэн ус санамсаргүй байхад толгой дээр асгасантай адил мэт цочоолоо. 

Нөхөр минь яана даа гэхийн оронд охин бид хоёр яадаг билээ гэж бодогдоод хаана ч юу ч хийсэн ухаан санаа төвлөрч өгсөнгүй. Дээрээс нь манай нөхөр тоглоом шоглоом хийх аядаж "2 долоо хоног амьдрах хугацаа байна гэж кинон дээр гардаг шиг хэлвэл яах уу" гэж намайг нус нулимастай минь хольж орхив. 

Нэг юм болохоор нөгөө зүйл болохоо больдог яамаар ч хорвоо вэ? 

Ханийгаа гомдоох үг, үйлдэл дахиж хийхгүй дээ гэж бодсон хэрнээ битгийн муу ёрын юм яриад бай гэж загнаад л явуулчилхаа. Араас нь очиж аргадах минь. 

Бид хоёр жаахан түр тар хийж, санал зөрсөн ч заавал эвлэрч байж унтах хуультай. 

Ер нь хэн нэгэн хүнд сайн сайхан үг хэлж яриагаа төгсгөж байхгүй бол тэр хүнтэй дахиад хэзээ ч уулзахгүй юм билүү хэн мэдлээ. 

Дашбалбар агсаны хэлсэнээр "амьддаа бие биеэ хайрла" -ж л явахсан даа.

Тэгсэн цагт бүх юм сайхан болно оо, тийм биз дээ? 

Уруул дордойвч элэг дордойхгүй - харин найзтайгаа эргэж хэрхэн хэвэндээ орох вэ?

Цусан, ясан холбоотой хүмүүстэйгээ муудаад сайдах амархан. Яг л нөгөө уруул дордойвч элэг дордойхгүй гэдэг шиг. Хичнээн гомдох үг хэллээ ч ор тас мартчихсан байдаг. Харин сайн найзтайгаа хэлэх ёсгүй үг хэлэлцэж бие биенээ гомдоовол яах вэ? 

Миний өгөх хариулт: ах дүү шиг бололцсон дотны сайн найздаа гомдох муухай үгийг хэзээ ч бүү хэл. Хуучин уншигч нар маань санаж байгаа байх. Би 12 жил үерхэж, дассан хамгаас сайн найзтайгаа анх удаа муудсан даа? Би блогоороо хүртэл дамжуулж уучлалт гуйсан. 

Түүнээс хойш бараг жил өнгөрлөө. Бид хоёр эвлэрсэн ч харилцаа маань бизнес хамтын ажиллагаанаас цаашилж өгөхгүй намайг зовоож байна. Хуучны харилцаандаа дөхөж очихгүй алсуур, дипломат харилцаа төдийхөн үргэлжлээд байх шиг. 

Өдөр сар өнгөрөх тусам би хэлсэн үгэндээ харамсаж, өөрийн зохиосон бодолдоо хэт хөтлөгдөж, хэнээр ч орлуулашгүй найзыгаа хэтэрхий гомдоосондоо шаналсаар... Хүсэхэд хясна гэгчээр хоёулаа энэ жил дэндүү завгүй байж таардаг...

Ховор олдох, жинхэнэ сайн найзтайгаа муудалцаж болно харин хурц үг битгий хэлээрэй. Үг хамгийн хүчтэй зэвсэг. 

Амаар хэлсэн үгээр алсан харилцаагаа аврахын тулд бичгэн үгээр дахин уучлалт гуйя. 

Алдааг минь мартах арга байна уу?, дахиад хичээгээд үзье? 

Станфордоос бусдаар бол хэний ч ард орохгүй л гэнэ шүү буюу боксоор хичээллэнэ ээ

Ажил дээр заримдаа Коннор  бид хоёр уулзалтын өрөө захиалан сууж чимээгүй орчинд ажиллах үе бий.  Коннор Шопенийг сонсож би Эминимийг ACDC-тэй ээлжлүүлэн сонсоно. Намайг зарчимч хэрнээ Эминэмийг сонсох дуртай гэхээр гайхаж ACDC -д нугасгүйг мэдээд Коннорын нүд орой дээрээ гарах шахсан гэдэг. 

Коннор: Шопеноос дуртай аялгуу бий юу? 

Би: Сонгодог хөгжим хааяа сонсох нь ч сонсоно оо. Гэхдээ яг тэрний тэр гэж нэрлэж мэдэхгүй ээ. Сарны Сонат-ыг Моцартынх гэж мэднэ. Гэж хэлсэнээ арай Сарны Сонат нь Моцартынх биш байж онигоонд орох вий дээ гэж багахан зэрэг сандраад авав. 

Коннор Иллиноис мужид төрж өссөн, жилийн өмнө ихийг хийж бүтээх хүсэлдээ хөтлөгдөн Силикон Валлийг зорьж ирэн хэсэг хүмүүсийн хамт шинэ санаагаа том бүтээл болгохоор зүтгэж яваа дөнгөж 21 настай залуу билээ. Мэдээж аливааг эхлэхэд хөрөнгө мөнгөний бэрхшээл бий тул бүх зүйл хөл дээрээ тогттол нэмэлт орлоготой байхын зэрэгцээ шинэ зүйл сурахаар намайг ажиллаж эхэлсэнээс сарын дараа манай багт нэгдсэн юм. 

Надад байхгүй сэтгэлгээ нь хэрэг болдог ба их өвөрмөц нэгэн шиг санагддаг. 

Бид хоёр хэнээс ч дутахгүй гэдэг зангаараа хамгийн их нийлдэг шиг байгаа юм. Даниел бол арай өөр. Өөрийгөө царайлагт тооцдог. Бас гэрээний ажилтан хийж байгаадаа дурамжхан. Хумсаа чамласан хүүхэд шиг зан гаргах нь заримдаа яршигтай ч Коннор бид хоёр , хоёр талаас нь дэмжээд сэргээчихнэ. Даниел аялалаар явахынхаа өмнө 6 оронтой тоотой цалинтай байсан даг аа.  Эсвэл  Коннорын хэлсэнээр дээд ангилалын чинээлэг айлаас гаралтай болохоор амьдралд тохиолдох жижиг зүйлд амархан сөхөрч, санаагаар унадаг нэгэн байж ч мэднэ. Гэхдээ түүний эксел, тооны талын чадварыг манай 4 дотор гүйцэх хүн байхгүй. 

Эхний дарга маань өвдөөд түр зуур чөлөө авсаныг санаж байна уу? Одоо манай багийг ахалж байгаа дарга өнөөдөр Энэтхэг рүү ажлаар ниссэн. Манай компани Америк, Англи, Энэтхэгт салбартай юм билээ. Тэгээд явсан хойгуураа намайг ерөнхийдөө багаа тэргүүлж хамгийн гол нь асуудал гарвал надруу эхлээд очоорой гэж нөгөө гуравт чинь хэлсэн байна. Алдаа гаргахгүй шиг багаа аятайхан аваад сууж байх юмсан. 

Ажлын хажуугаар ёганы багш намайг ангидаа гайгүй хоёрын нэгэнд орно гэж магтав. Тэр ч намайг нэг их онгируулсангүй. Ёгагаар тууштай хэдэн жил хичээллэсэнийх тэр зэрэг байлгүй яахав гэж бодоод өнгөрөв. 

Гэтэл өнгөрсөн Пүрэв гарагт бүжгийн хичээл дээр Чарлестон зааж, би ёстой үзүүлээд өгөв. Манай ажлынхны эрүү нь унжиж, нүд нь бүлтийв.

Санхүүгийн хэлтэсийн Лоан эгч "чамд чадахгүй зүйл бий юу? зүгээр чадах биш сайн чадах юм" гэж миний цөсийг хөөрүүлж орхив. Санхүүгийн хэлтэст 3 ази эгч ажилдаг ба бүгд над шиг хоёрдугаар англи хэлтэй хүмүүс. Намайг бас тэрүүхэндээ "энхрийлж" дэм өгнө. 

Би ажлаа ямар хийж байгаа нь тодорхой. Ширээний теннисээр Коннор, Дан хоёрт хааяа хожигдох ч Филийг бол урдуураа нэг ч гишгүүлээгүй нь үнэн. Биллиард чиг тэнцүүхэн цохино, бүжиг танц ч эргэнэ, ёга ч хийнэ, ер нь яадгийн дараагийн долоо хоногт Даваа гарагийн боксын хичээлд нь сууна аа. 

Недерландад зураг авалтанд уригдаад...

Сүүлийн сар урьд урьдынхаас ч илүү завгүй байлаа. Уншигчдаас ирсэн имейл, мэссэжийн хариуг үргэлж цаг гарган тусад нь хариу бичдэг би энэ удаа үнэхээр зав гарсангүй тул бичиж амжаагүй хүмүүсээс уучлалт хүсэж байна. Зарим нэгийг уншиж чадаагүй ч байж мэднэ. Имейлээр ирсэнүүдийг бол бүгдийг уншсан. Учир нь ажил дээр, утаснаасаа гээд шалгах боломж илүү гардаг. Харин би утсандаа FB идэвхижүүлээгүй тул тэр бүр зочилж тухлах заваар ховор. Одоо ч хүртэл ганц хоёр notification уншаагүй гээд гараад байгаа ч  би хаанаас олж уншихаа мэдэхгүй будилж сууна. Болохгүй бол дал гарсан мэргэжлийн FB-чин ээжээсээ тусламж авна даа. Хүмүүс хандах бүртээ "блог дээр чинь сэтгэгдэл үлдээх хэцүү юм " гэдэг. Тэгээд ч ихэвчлэн өөрсдийнхөө түүхийг хуваалцаж халуун дотно яриаг бичгээр өрнүүлдэг тул хүн болгонтой нэг бүрчлэн тусдаа харьцах нь хэн хэндээ сонирхолтой байдаг гэдэгт итгэнэ. 

Нэгэн уншигчийн илгээсэн захидал ингэж эхэлсэн нь өөрийн эрхгүй намайг зөндөө инээлгэв "миний дүү аятайхан зураг хөрөг авахуулаад тавиач, хүн амьтны FB-ээр орж үздэг биз дээ. Хүмүүс хамгийн гоё гарсан зургаасаа тавьдаг юм ш дээ..." гэж ирээд л үнэхээр хөгжилтэй бичсэн байлаа. Би хариуд нь "харин тийм ээ, уг нь би гоё зураг авахуулах дуртай. Даанч зав гарахгүй юм. Тэгээд би ажилдаа явахынхаа өмнө гялс машин дотроо өөрийнхөө зургийг авдаг юм аа. Гайгүй байгаа дээрээ хэдэн сайхан зураг авахуулах санаа бол их бий" гэж бичтэл ийм хариу ирэв "ах нь Недерландад байдаг. Энүүгээр ирвэл зургийг нь сайхан авч өгнө. Зураг авах хоббитой гэх үү дээ ..." гэсэн байлаа. 

Би ч бүр хөөрөөд Недерландад зураг авалтанд уригдлаа шүү дээ би гэж нөхөртөө эхлэв. Бас болоогүй  DC-д очвол зочид буудлын мөнгө гарздах хэрэггүй болсон гээд бод. Үеэл эгчийнхээс гадна миний сүүлийн үед сонирхолыг минь маш ихээр татаж байгаа, богино хугацаанд хайрыг минь татсан уншигч эгч минь намайг гэртээ урьсан. Уншаад байхад түүний амьдралаас суралцах, санаа авах, олон зүйлтэй мэт санагдаад байгаа.  

Цалин авдаггүй блог маань хэргээ хийж эхэлж байна даа гэж нөхөртөө бас онгироод амжив. 

Энэ мэтчилэн уншихад таатай сайхан, үнэн сэтгэлээ нээсэн захидал, зөвлөгөө, магтаал, бага зэргийн шүүмж илгээдэг, цаг зав гарган сэтгэгдэл үлдээдэг (Оюунгэрэл Батсүх- онцгойлон баярлалаа) надтай холбогддоггүй ч бичлэгийг минь алгасалгүй уншдаг өөрт чинь баярлалаа. Та наргүйгээр цалинтай блогтой байсан ч утга үгүй. 

Facebook-ныхаа зураг шиг бай л даа гэдэг шиг юм болох вий дээ

Ээж маань галзуу  FB-чин гэж өмнө нь дурьдаж байсан даа. Анх ингэж эхэлсэн түүхтэй юм: 

Манай хүргэн ах ээжид ухаантай утас бэлэглэжээ. Хэзээний хэдэн хүүхэд, ач зээ нартаа өдөрт хэд хэдэн мэссеж төвөггүй шиддэг байсан болохоор ухаантай утасны учрыг дор нь олчихсон ажээ.

 Ээж минь 1942 онд Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын Сонор гэдэг газар айлын ууган охин болон мэндэлсэн. Чухам хэдэн сарын хэдэнд төрсөнийг мэдэх аргагүй учраас паспорт авахдаа манай аавын төрсөн он сар өдөртэй адилаар авсан гэдэг. Үүнийг өнгөц сонсоход инээдэмтэй боловч үнэн хэрэгтээ төрсөн өдрөө мэдэхгүй байна гэдэг ямар сайн байх вэ. Ээжийн насны бүх хүмүүс FB-дээд байдаггүй болохоор сонин болгох үүднээс энэ мэдээллийг өглөө.  За эргээд гол сэдэвтээ орьё. 

Энд ирсэний дараа зээ хүү нь утсанд нь хэрэгтэй бүх зүйлийг суулгаж, FB идэвхжүүлэн, товчхон зааж өгснөөр ээжийн FB-чин болох зам нээгдсэн юм. 

Яг үнэндээ би тийм дуртай байгаагүй. Настай хүн утсаа ширтээд дээрээс нь сайн муу, олон янзын үнэн, худлаа мэдээлэл байдаг тул дэмий юм уу гэж бодож байлаа. Харин би ээжийг ярьж хөөрөх монголчуудгүй, хэл соёлын ялгаатай газар "хорьж" байснаа төдийлөн ухаараагүй алдсан удаатай. Одоо бол алдаагаа засахын тулд зураг тавих, share хийх мэтийг зав зайгаараа зааж өгдөг болсон. Ер нь ч тэгээд биеэ даасан хувь хүн тул луувангаа иднэ үү, лаагаа иднэ үү гэдэг шиг юугаа шейрлэж, ямар зургаа тавих нь ямар хамаа байх билээ. Тэгээд ч хамаатан садан, багш нар, шавь нартайгаа л найз болдог юм гэсэн. Заримдаа балчир наснаасаа ажилд нухлагдсаны улмаас эвдэрч томорсон хуруугаараа санамсаргүй дараад таних танихгүй хүмүүстэй найзалчихсан байдаг. 

Баргийн юмыг голж шилж, хүн муу хэлдэггүй ээж минь эндхийн үсчингүүдэд харин ч нэг ам муутай. Би хамгийн хямдханаас , дундаж үнэтэй (хамгийн хямд нь 18$ гарын мөнгө нийлээд байх аа ) үсчинд оруулдаг юм. Нэг ч удаа сэтгэлд нь хүртэл засаж байсан удаагүй. Ямар сайндаа нөхөр маань хүртэл чи ээжийгээ үнэтэй салонд дагуулаад орчооч гэж надад хэлэв. Би өөрийгөө ажаад байхнээ зарим нэг сонин зүйл дээр аймаар гөждөг хүн болтой юмаа. Үнэтэй үсчинд оруулахын оронд өөрөө асуудлыг шийдэхээр зүтгэв. 

Юүтүб (youtube.com)-ээр үс тайрах хэдэн бичлэг үзсэнийг ч хэлэх үү, сүүлийн хэд хоног ээжийн үсийг тайрах хорхой хүрээд болдоггүй. Өнөө өглөө зориуд эртлэн босож ээжийг аргадаж, хөөрхөн аашилж байгаад үсээ тайруулахыг, үгүй биш ээ, үсээ надаар тайруулахыг зөвшөөрүүлээд авав. 

Үсчингээс ирээд дахин дахин толинд хараад үглээд байдгаасаа дор юм боллоо. Би ч бүр чичрээд арай л айснаасаа болж муурч унасангүй дэмий л  дахин дахин "ар талаасаа л лав гоё байна" гэж хэллээ. 

Би юу хийчих вэ хэмээн сандраад байж байтал ээж үсээ угааж, хатаагаад гараад ирэв. Энэ удаа хэн хэнд маань аз таарчээ. Ээжийн үс нэлээд аятайхан болсон шинжтэй.  

Охины ханиад ч цаашлаад, алтан нар ч шараад, ээжийн үс ч аятайхан харагдаад үнэхээрийн сайхан өдөр боллоо. 

Өнөөдөр авхуулсан зургаараа ээж profile picture -ээ сольжээ. Та зургаа солио юу гээд жаахан явуултал "яана аа, монголд очихоор хүмүүс намайг Facebook-ныхаа зураг шиг бай л даа гэх вий дээ" гэж намайг газар эвхрэн унатал инээлгэв. 

За яадгийн миний ээж өтөлсөнөөс үхсэн биш Facebook-дэж л байг. 

Өнөөдөртөө би лав баян буюу "алтан дундаж" жаргалтай амьдрал минь

Хүмүүс мэссеж илгээж байна. Яагаад өнөөдөр их юм бичээд байна гэж. Нэгдүгээрт сүүлийн долоо хоног бусад үеийг бодвол маш олон хүмүүсээс мэссеж ирсэн мөн уншигчдын тоо эрс нэмэгджээ. Нөгөө цол дагаж бяр нэмнэ гэдэг шиг хүмүүс блогийг минь тоож зочлоод байхад зүв зүгээр сууж бас чадахгүй догдлох юм. 

Хоёрдугаарт, надад цаг олдлоо. Яагаад зав гарсан гэхээр өнөөдөр гэртээ өнжлөө. Гэртээ өнжсөний учир бол хүүхэд маань өвдчихсөн. Цэцэрлэгт орсоноос хойш нэлээд хэдэн удаа ханиад хүрч, нөхөр бид хоёр хүртэл өвдөөд авсан. 

Энэ удаагийн ханиад их муухай нус нь гоожоод орой унтах болохоор хахаж цацчих гээд санаа зовоогоод байх юм. Урьд шөнө өвөртөө авч унтаад аав нь сэрүүн шахуу хоносон. Би үсээ засуулж найз охинтойгоо түрхэн уулзана гэж гараад тэр чигтээ үсээ ч засуулсан юмгүй найзтайгаа шөнө дөл болтол ярьж суугаад ирсэн гэмтэй.  Хэдэн жилийн өмнө нэг дор амьдарч, өдөр бүр уулздаг байсан найзтайгаа (http://tessbattumur.blogspot.com/2014/03/blog-post_27.html) жилд нэг уулзах хүртлээ холдсон байна. Ингэж болохгүй л байгаа юм даа. 

Ингээд өнөөдөр би охиноо оронд нь унтуулчихаад өөрөө хажууд нь бичиж байгаа байдал энэ. 

Хэдийгээр эрүүл мэндийн салбар хөгжсөн шинэ эринд амьдарч байгаа ч хүүхдээ өвдөх бүр сэтгэл түгших нь эцэг эх бүрээс аяндаа төрдөг мэдрэмж биз. 

Түрхэн саатаад дахин бодлоо. Ээж минь хажуу өрөөнд амгаланхан тавтай унтаж байна. Хань минь хажуугаар хурхиран амарч байна, үр минь хажуугийн орон дээр үс нь ширэлдчихсэн нойрсож байна. Өнөөдөртөө би лав баян хүний тоонд яалт ч үгүй орно. Ногоон, цэнхэр ямар ч мөнгөөр яаж ч арилжихгүй миний "алтан дундаж" жаргалтай амьдрал. 

Охины үс яагаад ширэлдсэн гэхээр бие нь таагүй болохоор ааш нь улам хөдлөөд сүүлийн 3 өдөр самнуулаагүй юм. Нөхөр хурхирсаны учир гэвэл урьд шөнө нойр муутай хонож ядарсаных. Ээж яагаад тавтай унтаж байгаагийн учрыг дараа бичнэ ээ. 

Америкт хийсэн анхны ажил буюу амласан үргэлжлэл

Цагийн 2 доллар 50 центийн цалинтай Шү хэмээх үнэн ааштай, ширүүн эзэнтэй нэлээд өндөр зэрэглэлийн Хятад ресторанд найз маань намайг дагуулан ажилд оров. Монголоос дөнгөж ирсэн хүнд ийм амархан зөөгчийн ажил олдоно гэдэг бол тэнгэрийн умдаг атгалаа гэсэн үг. Хар өмд, цагаан цамц, хар гутал өмсөх ёстой нь хамгийн их таалагдсангүйн дээр сэтгэлээр хамгийн их унасан шалтгаан байлаа. Бусдаар бол найз минь үргэлж хамт байх тул алзсангүй. 

Эндхийн хэнбугайг ч нэрээр нь дууддаг ёсыг сурахад нэлээд цаг орсон ба  "тийм ээ хатагтай Шү" "за хатагтай Шү" гэж эзэн авгайн дургүйг нэлээд хүргэсэн удаатай.

 Англи хэлэндээ өөрийгөө бас дажгүй сайн гэж бодож байсан том эндүүрэл байлаа. Удалгүй хатагтай Шүд гологдон халагдаж орхив. Халагдлаа гээд нэг их сүйд болсонгүй найз охиных мөн найз эгчийнх байсан тул байрны мөнгө хэрхэн төлж, хоолоо яаж залгуулна гэдэгт харин ч нэг санаа зовох ухаангүй байжээ буюу эргээд бодоход ичмээр санагдаж сууна. Хоёр гурван сарыг зөвхөн хичээлд явж, гадуур зугаалан өнгөрөөж байтал нэг л мэдэхэд эхний семестер дуусаж Сан Франциско шилжих мөч ирсэн байлаа. 

Денверийн онгоцны буудал руу ногоон ноолууран цамц юбкатай, найз эгчээс бэлгэнд авсан ногоон элгэн ковбой (аанха, би зөв бичсэн) гуталтай, цагаан шаргал трикотой, хуурамч луйвитоны цүнхтэй хөдлөв. Батхүү сайдын 2 хүү нь тэнд сурч байсан тул намайг ямар ч байсан онгоцны буудал руу явган явуулсангүй. Ирээд ганц хоёрхон сар болж байгаа учраа мэдэхгүй надад үүнээс илүү тус гэж юу байх вэ. 

Онгоц 8 цагт буусан ч найз охин маань 10- аас ажлаа тарсаныхаа дараа авах тул жигтэйхэн ганган би  Сангийн буудал дээр томоотой хүлээв. 

"Түрк" гудамж гэхээр Сангийнхан андахгүйдээ. Тэр бол миний анхны гэр. Орон гэргүй, хар тамхичин, экс гэмт хэрэгтнүүдээр дүүрэн Тендерлойн хэмээх дүүрэг одоо ч сэтгэлд нэг л дотно санагддаг. Азаар ч юм уу, аварлаар ч юм уу тэр хүмүүс бидэнд хийсэн гэм үгүй. 

Найз маань хөнжил, аяга гээд надад бүх хэрэгтэй зүйлсийг бэлджээ. Оройтож ирцгээсэн тул тэгсгээд унтацгаав. Би дотроо өглөө хурдан болоосой мөрөөдөл болсон гүүрээ очиж харах юмсан гэж бодсоор нэг мэдэхэд нам унтсан байлаа. 

Яана аа би Станфордыг төгсөөгүй ...

Ажлынхаа тухай бичээч гэсэн санал нэлээд хэд ирсэн билээ. Нэгдүгээрт, би нууцыг задруулахгүй гарын үсэг зурсан тул хамаагүй мэдээлэл дэлгэж болохгүй. Хоёрдугаарт, би жинхлээгүй гэрээний ажилтан. 

Хаа сайгүй эмэгтэй хүмүүс давамгайлсан өнөө цагт эрэгтэй зонхилсон цөөн газрын нэг бол Силикон Валли гэнэ. 

Саяханы нэг өдөр компанийг үүсгэн байгуулагч сүүлийн 3 сард шинээр ажилд орсон хүмүүстэй уулзаж өдрийн цай уув. Жинхэлсэн, жинхлээгүй нийлээд 10 орчим хүн байх ба би ганцаараа эмэгтэй болж таарлаа. Тэдгээр дотроос 3 залуутай би нэг баг болон ажилдаг. Бүгд унаган хэлтэй америк залуус. Надтай насаар арай ойртож очих нь Даниел. Дан 25  настай. Санхүүгийн мэргэжилтэй, сүүлийн 9 сар дэлхийг тойрох маягийн аялал хийж ирээд одоо эргэж карерь хөөх гэж буй  нэгэн. Данийн найз охины ээж агаарын авиа компанид ажилдаг тул маш хямдралтай тийз авах боломжийг ашиглан зориуд хоёулаа ажлаа орхин чамгүй олон орноор аялажээ.  Юм үзэж нүд тайлсан болохоор ч тэр үү, Дантай хэл амаа төвөггүй олж, бие биендээ чадлынхаа хэрээр тусалдаг ажлын найзууд дорхноо болов. Хамгийн сонирхолтой нь тэрээр "хоёрдугаар" англи хэлтэй над шиг хүнтэй хэзээ ч найзалж, ойрхон хамтран ажиллаж байгаагүй гэнэ шүү. Эхэндээ миний хэлсэн зарим өгүүлбэрийг ойлгохгүй "уучлаарай, дахиад хэл дээ" гэж уйгагүй надаас асуудаг байлаа. Харин одоо мэргэжлийн төвшинд хүртэл ойлгодог болсон. 

Коннор дөнгөж 21 настай ч бидний дундаас хамгийн их мэдлэгтэй нь. Түүх, эдийн засгийн сэдвээр Коннорыг давах хүн бид дөрөвт байхгүй. Хэдэн ч анги яаж ч алгасаад өдийд их сургуулиа төгссөн байдаг юм бүү мэд. Телевизийн алдартай ерөнхий мэдлэг сорьсон шоунуудад амжилттай оролцож байсан гээд түүний тухай бичвэл нимгэвтэр ном болохоор сонирхолтой хүн. 

Филип. Яг үнэндээ би Филиптэй ширээний теннис ганц хоёр тоглосноос өөрөөр ажлын бус цагаар нөхөрлөж үзээгүй. Нэлээд хэдэн үеэрээ америкт амьдарч буй Хятад үндэстэн. Харахад л ази царайтай болохоос америк хүнээс ялгаагүй. Филип,  бид гуравтай өрсөлдөгч мэт ханддаг. Нарийн хэрэгтээ өрсөлдөгч нь үнэн. Нэг хүний жинхлэх орон тоо гарч магадгүй бөгөөд хэрэв гарвал бид дөрвийн нэгээс сонгох учиртай юм. 

Харин Дан, Коннор бид гурав бол өрсөлдөгч гэхээсээ илүү найзууд. Ажлаа хамт хийнэ, ширээний теннис хамт тоглоно,үдийн цайндаа хамт орно, орой ёга хамт хийнэ. Харин энэ хоёрыг бүжгийн хичээлд хамт оруулах гээд би дийлэхгүй байгаа. 

Хэдийгээр гэрээний ажилтан ч компаниас явуулдаг бүх хичээлд үнэгүй хамрагдах эрхтэй, үнэгүй хоол, дуусашгүй зууш, ундаа, бохь гээд жижиг сажиг хангалт бас бий. 

Би дээр Харвардад магистерийн зэрэг хамгаалсан 5 хүн хамт ажилдаг гээд бичсэн дээ? Тэдгээр 5 хүн бол бүгдээрээ дээд албан тушаалтай юм билээ. Харин над шиг жирийн ажилтангуудад Станфорд төгссөн хүн нэлээд хэд байсныг би мэдээгүй байж. 

Хэдийгээр компаниас үнэгүй хоолтой ч дор хаяж долоо хоногт 1 удаа гадагшаа гарч хооллож "мода"-лана. Цааш нь битгий хэлээрэй. Та нарт л гэж хэлэхэд надад бол илүү ажил мэт санагддаг. 

Өнөөдрийн үдийн цайгаар ийм яриа болов. 

Дан: Би Дарринтай үг сольж үзсэн их ухаантай юм билээ. Хийж байгаа ажлаа сайн мэддэгийн байна лээ. Ингэхэд Даррин хэдийг авдаг бол...Станфорд төгссөн гэсэн.

Коннор: Доод тал нь 150 байх (жилийн цалингаар тооцож байгаа нь тэр. Өөөрөөр хэлбэл жилд доод тал нь зуун тавин мянган долларын цалинтай )

Би: Айн, Станфорд төгссөн юм уу? Ямар сүрхий юм бэ? Станфорд төгссөн бол тийм цалин авалгүй ч яахав дээ

Дан, Коннор хоёр зэрэгцэн: юу гэсэн үг вэ? Станфорд төгсөх нь ямар хамаатай юм. 

Коннор: Станфорд чинь баян азиудад зориулж л нээгдсэн сургууль ш дээ гэж хэлтэл Данийн царай хувьсхийж намайг ази болохоор эмзэг хүлээж авах нь уу гэсэн шинжтэй болгоомжтой харж байна. 

Би дотроо "өө, үхрийн баас гэж би одоо Станфордын нэг хичээлд сууж байгаа шүү дээ өөр сургууль ч сонгодог байж уу" гэсэн шиг юм бодсоноо хэнэг ч үгүй "тэр ч тийм шүү"  хэмээн амыг нь дагуулж орхив. 

Даниелийн бүх найзууд зуугаас дээш мянган долларын цалинтай хүмүүс гэсэн. Тэгээд ч тэр үү хурдхан л их мөнгө хийхийн хүслэн болсон хүн байдаг. Би эдэн дундаа ахмад нь бас гэр бүлтэй, хал үзэж халуун чулуу долоосноороо сургааль их айлдана. Байгаа зүйлдээ сэтгэл хангалуун бай, залуу байна, битгий найзуудтайгаа өөрийгөө жиш энэ тэр гээд л сэтгэл зүйн засал хийж өгнө. 

Харин Коннорын хувьд карьер хөөнө гэдэг утгагүй. Гүүгл, Апплд ажиллах юмсан гэхийн оронд өөрөө л юм бүтээх сонирхолтой нэгэн. 

Би бодлоо. Өө хөөрхий би ч жинхлэхгүй нь тодорхой боллоо. Даррин Станфорд төгссөн байхад намайг ажилд авна гэдэг юу л бол гэж... Гэхдээ би алзахгүй. Учир нь Коннор, Дан хоёр компани байгуулаад намайг анхны ажилтанаар авна гэж амласан. Бидний бизнес Орос, Монгол, Япон руу тэлээд ирэхийн үед би хөрөнгө хуваалцсан гүйцэтгэх захирал болох юм гэсэн. Ерөөл бат оршиг. 

Чин үнэндээ би хэр хол хүрч, юу хийж чадахаа, хэр их мөнгө хийх чадалтайгаа өөртөө нотолсон тул эргээд хэзээ ч хамаагүй гэртээ суудаг ээж болоход бэлэн. Сэтгэл ханасан.

Хамгийн чухал нь би өнөөдрийн амьдралдаа сэтгэл хангалуун, азтай, жаргалтай, өөдрөг нэгэн. Бусдад байгаа бүхэн надад байхгүй ч надад байгаа нандин бүхэн бусдад бас байхгүй. 

Өрөөлтэй бус өөрийнхөө өнгөрсөнтэй, өнөөдөр хийсэн алдаатайгаа тэмцэж амьдрахыг зүтгэж яваа жирийн нэгэн айлын охин, ах эгчийн дүү, хэдэн хөөрхөн хүүхдийн эгч, хүний хань,  хэн нэгний сайн найз, ажлын хамтрагч, хонгор бяцхан амьтны ээж билээ би. 

Бичгийн алдаанаас амиа буюу Марк Твайн амьд байсан бол

Гүүглэдчих ... Та энэ үгийг хэн нэгнээс бишгүй л сонсоо биз дээ. Магадгүй өөрөө хэн нэгэнд хэлсэн байх. 

Хөрш айлын утсыг гуйж ярьдаг байсан үе түүх болжээ. Хэзээ хойно ерээд оны сүүл, 21-р зууны эхэн үеэр гэрийн утас тавиулах ямар төвөгтэй байсныг санах хүн одоо ер нь байна уу? Манайх хотод нүүж ирсэнээс хойш утас тавиулах гэж бөөн юм болж байсныг би тод санадаг. Зөндөө олон жил хөөцөлдөөд бүтээгүй бөгөөд би нэгдүгээр курст орсон жилээ Батхүү сайдаар "арын хаалга"-даж арай гэж нэг юм гэрийн утастай болж билээ.

Гэтэл өнөөдөр хадам ээж инстаграмдаад, манай ээж ФБ-дээд, би гэрээсээ ажлаа хийгээд сууж байх жишээний. Мэдээллийн эрин зуун үнэхээр хурдацтай хөгжиж байна. 

Интернетээр бичсэн бүхэн үнэн зөв биш гэдгийг заримдаа мартчих гээд байх шиг. Ямар эх үүсвэртэй, хэн, хаанаас мэдээлэл олж бичсэнийг бодолцохгүй интернэтэд байгаа бүхэнд итгэж болохгүй. Тэр тусмаа эрүүл мэндтэй холбоотой мэдээлэл авахдаа болгоомжтой хандах хэрэгтэй. 

"Be careful of reading health books. You may die of a misprint" (эрүүл мэндийн ном уншихдаа болгоомжтой бай. Бичгийн алдаанаас болж амиа алдаж мэднэ) хэмээн нэгэн цагт Марк Твайн хэлсэн байдаг. Хэрэв Марк Твайн энэ үед байсан бол "интернэтээс мэдээлэл авахдаа болгоомжтой бай. Бичгийн эсвэл орчуулгын алдаанаас болж амиа алдаж мэднэ" хэмээн хэлэх байсан болов уу гэж бодлоо. 

(Хэрэв анзаарсан бол миний блогийн нүүр хуудасны хамгийн доод талд Марк Твайны хэлсэн үгс гарч байдаг. Уншиж байхад илүүдэхгүй гайхамшигтай үнэн үгс байдаг. Сонирхоорой. )

Өөрөө бүрэн мэдэхгүй зүйлийг хэн нэгэнд хэлэхдээ...

Хүнд зөвлөгөө өгөх нь байтугай энгийн жижиг зүйлийг хэлэхдээ ч ул суурьтай хандах юмсан гэж өдөр ирэх тусам нухацтай боддог боллоо. Өөрөөр хэлбэл сайн мэдэхгүй зүйлээ бусадтай мэдэмхийрэн хуваалцах нь тухайн хүнийг болон түүнтэй холбоотой хэдэн хүнийг буруу замаар явуулах, амьдралд нь алдаатай сонголт хийхэд ч хүргэж мэднэ. 

Америкт ажлын газрын шугамаар ажиллах эрх авахыг тун амар мэт ярих хүмүүсийг сонслоо. Судлаад үзтэл тийм амар асуудал биш ажээ. Хэдийгээр ажлын байраар хангаж, ажиллах эрхэд апплайдаж өгөх газар олдсон ч  тэр бүрийн зоргоор ажиллах эрх олддоггүй юм байна. Үүнийг тайлбарлан бичих хэмжээнд хүртэл бүрэн мэдээлэл цуглуулаагүй тул үүнээс гүн рүү орох эрхээ би өөрөөсөө хаслаа. 

Энэ жишээгээр дамжуулж юу хэлэх гээд байна вэ гэвэл өөрөө баттай сайн мэдэхгүй жижиг, том зүйлийг хэн нэгэнд хэлэхдээ болгоомжтой байцгаая.