Гэр бүлийн хүчирхийлэл хэнийг ч ялгахгүй

Америкт ирээд удаагүй байсныг ч хэлэх үү. Сургууль, ажил, гудамж, дэлгүүр, тээврийн хэрэгсэл гээд хаа явсан газар түмэн төрлийн хүмүүс таарна. Арьс өнгө, хүйс, нас, хувцасны загвар гээд бүх юм нь өөр өөр. Анх 2001 онд би Токиод очиход хүмүүсийн хувцасны загвар нь маш ихээр содон санагдаж байсан бол Америкт ялангуяа Сан Францискод ирээд энэ хүн дэлхийн хаанаас ирсэн хүн бол гэж өөрийн эрхгүй шохоорхон харж эхний хэдэн сарыг өнгөрөөж билээ. Ерөнхийд нь өмнөд америк маягийн хүн байна, Европ царайтай хүн байна гэж мэдэхээс яг ямар орноос ирсэн буюу ямар гарал угсаатай хүн болохыг таахад бэрх. Ази тивийн хүмүүсээ ихэнхийг ялган танина. Заримдаа, Веьтнам, Тайландыг хольж хутгана. 

Сургуулийн найз, ажлын газрын хүн, байрны хөрш, зүгээр л гудамжинд таарч "hi" гэж хэлдэг "найз" гээд олон янзын хүмүүстэй өдөр ирэх бүр танилцсаар, нөхөрлөсөөр. 

Нөгөө монголын зурагтаар анх цацагдаж байсан гадаад сурталчилгааны нэг болох "Dove" савангийн рекламд гардаг шиг "би үнэхээр сониуч хүн, сэтгүүлч болох хүсэл маань ч үүнтэй холбоотой" гэдэг шиг би ёстой жинхэнэ сониуч хүн дээ. Хүнийг ялгаж салгахгүй адилхан харьцаж, яриа өрнүүлэх дуртай нэгэн. Хүнтэй их амархан дотносож чаддаг гэх үү дээ. Зарим хүмүүст энэ зан маань сул тал болж харагддаг ч гэлээ миний хувьд давуу тал минь гэж боддог. Хүний итгэлийг богинохон хугацаанд олж чадан мөн хүнд амархан итгэж үүд хаалгаа чөлөөтэй нээж чаддагтаа би баярладаг. 

Эмэгтэй хүний тэгш эрх, тэр тусмаа гэр бүлд эзлэх байр суурь, гэр бүлийн хүчирхийллийн эсрэг үргэлж тэмцэхийг хүсэж ирсэн зангаараа танилцсан төрөл бүрийн гарал угсаатай, өөр орчинд өсөж төрсөн, боловсрол мэдлэгээр ялгаатай, хэл соёл ижилгүй охид эмэгтэйчүүдтэй халуун яриа өрнүүлэх нь надад сонин байдаг. 

Гэр бүлийн хүчирхийлэл дэлхийн хаа сайгүй ямар ч эмэгтэйг ялгахгүйгээр оршсоор байгаа нь тун харамсалтай. 

Сан Францискогийн "City College"-д суралцаж байсан нэгэн Турк охинтой найз болов. Тайланд найз охиноороо дамжуулан танилцсан юм. Өндөр шулуун хамар, өтгөн бор хөмсөг, давхраатай том нүдтэй, хөх бөгс ч сайтай ер нь хэн ч харсан сайхан охин. Америкт амьдраад 3 жил болох гэж байгаа нэгэн. Анхныхаа охиныг төрүүлээд 8 сар болж байгаа. Нутгийнхаа залуутай ханилан суугаад удалгүй гэр бүлээрээ Америкт цагаачлан ирсэн ажээ. Бид 3 хааяа уулзаж кофе уух буюу өдрийн хоол иднэ. Гурвуулаа бага насны хүүхэдтэй, хоорондоо хол амьдардаг учраас оройн хоол хамт идсэн удаагүй. Учир нь хүүхдээ унтуулах гэдэг том ажил. Гадуур оройтож гарвал хүүхдүүдийн маань унтахын өмнөх хуваарь өөрчлөгдөнө гэдэг асуудалтай.

Турк найз маань хоёр гурван ч удаа энд тэндээ бага зэрэг хөхөрчихсөн ирсэн удаатай. Би их салга шүү дээ, юм хум харалгүй очоол мөрөгчихдөг юм хэмээн инээдэм болгон өнгөрч байсан юм. Хааяа ирж чадахгүй боллоо гэж хойшлуулна. Сарын өмнөхөн бид 3 миний шинэ номыг тэмдэглэн өдрийн хоол идэх боллоо. Гурван талаасаа ижил зайд уулзахаар тохирч далайн эргийн ойролцоох жижигхэн кафег сонгон дараа нь далайн эргээр алхахаар төлөвлөв. 

Нарлагхан өдөр хэдий ч Турк найз маань битүү хоолойтой зузаавтар цамц өмсжээ. Хоол идэх үеэр нэг л сэтгэл нь таагүй мэт ойр ойрхон ариун цэврийн өрөө явах агаад миний ярьж буй үгийг сонсох сөхөөгүй байгаа нь илт.

Далайн эргээр мөнөөх л есөн зүйлийн хүн, хүүхэд, нохой дүүрэн. Дулаахан өдөр болохоор илүү их хүнтэй. Жаахан алхаж байснаа Турк охин маань уйлчихав. Чиний номны утгыг яриулчихаад, би ингээд чиний хажууд зүгээр алхаж чадахгүй нь гэлээ. Тайланд найз охин бид 2 дуугүй л ярихыг нь хүлээв. Нөхөр нь үргэлж янз бүрийн шалтаг олон зоддог ба нөхрөөрөө тэжээлгэж байгаа учраас хэнд хаана ч хандах эрхгүй гэнэ. Тэгээд ч цагдаад мэдэгдвэл гэмтээнэ гэж сүрдүүлдэг ажээ. Хүүхэдтэй болсоноос хойших 8 сарын дотор хүүхдийнхээ живхийг нэг ч удаа сольж үзээгүй эцэг гэнэ. Хааяа нэг уулзаад яаран харьдаг нь ч нөхөртэй нь холбоотой болж таарлаа. Үргэлж урт бошинз, ханцуйтай цамц өмсдөг нь ч үүнтэй холбоотой гэдгээ хэлэв. Дээрээс нь өөрөө нөхөртөө маш их хайртай бөгөөд түүнгүйгээр амьдраад ч хэрэггүй гэж боддогоо нуусангүй. Дөнгөж сая номныхоо утгыг орчуулан тайлбарлаж байсан надад шууд тайвшруулан хэлэх үг үнэндээ олдсонгүй. Би хэсэг бодож, өөрийгөө түүний оронд тавих гэж үзлээ. 

Чи ойлгох хэрэгтэй, эрх чөлөөт энэ оронд амьдарч байгаагийн хэрэг юу билээ харин ч амархан тус ирнэ гэж би зөөлөн хэллээ. Алагласан, гоёмсог хэрнээ гунигаар дүүрсэн нүднээс нь бөмбөрөх том том нулимсыг хараад би хүчирхийлэл гэдэг үгийг шууд хэлж зүрхэлсэнгүй. Би энэ номоо яагаад монгол хэл дээр бичсэн бэ гэвэл манай оронд эндэхтэй харьцуулбал байдал өөр. Тусламж авах нь хэцүү бас хол тойруу замтай. Зарим хүмүүс гэр бүлийн хүчирхийлэл гэж юу хэлээд байгааг ч сайн ялгаж чадахгүй байж магад. Харин энэ оронд бол тусламж авахыг хүсвэл ирэх нь түргэн, гэр бүлийн хүчирхийлэл гэж чи сонссон биз дээ ... чи миний хэлж байгааг ойлгож байна уу гэхэд толгой дохилоо. Чи "ВИК" програмд хамрагдсан уу гэж би асуулаа.

ВИК гэдэг нь товчилсон нэр бөгөөд нялх хүүхэдтэй эмэгтэй хүнийг дэмждэг улсаас үзүүлдэг програм юм. Нийт Америкийн 50-60 хувийн өрх үүнд хамрагддаг тооцоог би гүүглээр харлаа. Сард 100-200 орчим долларын өртөг бүхий хүнсний бүтээгдэхүүн хүүхдэд нь олгодог. Жирэмсэн эхчүүд бас хамрагддаг шиг санагдаж байна. Би жирэмсэн байхдаа ажиллаж байсан учраас манай өрхийн орлого хэмжээнээс нь хэтэрсэн тул уг програмт хамрагдах боломжгүй байсан юм. Харин сонирхон судалж байсны ачаар програмд хамрагдсан ч бай үгүй ч бай ямар ч эмэгтэй асуудал, бэрхшээл тулгарвал тэдэнд хандаж болох ба шууд туслахгүй ч гэсэн цааш хаана хэнд хэрхэн хандаж тусламж авах талаар зөвлөдөг газар гэдгийг мэдэж авсан билээ. Жишээ нь гэр бүлийн хүчирхийлэлд автсан бол яах уу, даатгалгүй үедээ эрүүл мэндийн тусламж хаанаас авч болох, үнэ хямд сэтгэл судлаач хаанаас олох гэх мэт бүх л асуудлыг чиглүүлэн өгдөг буянтай газар гэдгийг олж мэдсэн нь програмд хамрагдаж чадаагүй ч хэн нэгэнд туслах завшаан хожуу олдсонд дотроо баяртай байв. 

Ингээд би Турк найз охиндоо "ВИК" -т очиж үнэн байдлаа хэлэхийг зөвлөсөн бөгөөд өнөөдөр надруу утсаар ярилаа. Нөхөртэйгөө хамт нарийссан мэргэжлийн сэтгэл судлаач дээр очиж эхэлсэн бөгөөд хоёулаа гэр бүлээ аврахыг хичээхээр тохирчээ. Хараахан бүх байдал 100 хувь сайхан болоогүй ч сэтгэл судлаачийн хэлснээр багагүй хугацаа орно гэдгийг ойлгож байгаа  гэнэ. Найз маань асуудал зөв тийш эргэж эхэлж байгаад маш их баяртай байгаагаа хэлэхэд угаасаа сэтгэлийн хөдөлгөөн ихтэй би уйлах шахаж блог нээснээ дуулгаад Турк найзынхаа түүхийг хуваалцах зөвшөөрлийг авчихаад яаран сандран бичиж суугаа минь энэ. Надаа Турк үндэсний хувцас бэлэглэж баярласнаа илэрхийлэх юм гэсэн шүү. 

Ингээд бодохоор ямар ч гарал угсаа, ажил мэргэжилтэй бай гэр бүлийн хүчирхийлэл хэнд ч хаана ч тохиолдож болох бөгөөд та хэн нэгэнд хэлснээр, ярьснаар, тусламж хайснаар хүчирхийллээс ангижрах болно.