Thursday, December 22, 2016

Сахиусан тэнгэр

Сүүлийн долоо хоног ажил багасаж эгчийнхээ өгсөн номнуудыг гялс уншиж дуусгав. Өгсөн ч гэж дээ үнэндээ бараг л би хулгайлчихсан юм. Эгч нарынхаа ээмэг бөгжийг биш шинэ сайхан номыг үе үе "хусчихдаг" зангаа тавилгүй онгоцноос кимчи үнэртүүлэн бөөн номтой газардлаа даа би.

Тэдгээр дотроос өмнө нь сонсож дуулаагүй зохиолчийн нэгэн ном маш их таалагдаж нэгхэн орой л уншаад дуусгав.

Үгийн сонголт зэргээс харахад шинэхэн бичигч гэдэг нь тодорхой ч үйл явдал бодит тул үнэн сэтгэлээс урган гарсан бүтээл болох нь андашгүй.

Гэр бүлийн хүчирхийлэл ямар аймаар ноцтой хэмжээнд хүрсэнийг өөрт тохиолдсон гашуун явдлыг хүүрнэх хэлбэрээр сайн бичжээ.

Залуу охин хэрхэн зовж, ямархан гачлаантай хором, өдөр, сар, жилүүдийг туулсанаа цааснаа буулгасныг уншихад түүний зовлонг зөвхөн өнгөцхөн төдий л мэдрэх байх. Чин үнэндээ түүний туулсан, туулж буй замын үнэн зовлонг ганцхан өөрийн биеэр туулсан хүн л ойлгох буй за.

"Сахиусан тэнгэр" номыг уншаарай.

Хэзээ ч сонсоогүй нэр, нэг ч хараагүй царай хэдий ч залуу зохиолч Пүрэвмааг таних мэт дотно сэтгэгдэл төрнө.

Охид бүсгүйчүүдэд сургамж болох, нүд чихийг нь нээх нэн чухал сэдэв хөндөн өөрийнхөө дотоод ертөнцийг харамгүй нээсэн чамд баярлалаа.

Яг л чиний хэлсэнээр би ч бас "энэ насны амьдралынхаа турш хүчирхийллийн эсрэг тэмцэх болно" ... дээрээс нь хүчирхийлэлтэй тэмцэгчийг би үргэлжид дэмжинэ.

Пүрэвмаадаа аз жаргал хүслээ...


Sunday, October 23, 2016

Муу зүйл сайн хүмүүст ч тохиолддог

Сайхан зүйл сайн хүмүүст тохиолддог гэж ихэнх хүмүүс ярьдаг. Тэр үнэн. Гэхдээ муу зүйл ч сайн хүмүүст тохиолддог гэдгийг хүмүүс мартаж орхидог.

Тийм учраас ямар нэг золгүй явдал тохиолдоход хүмүүс "яагаад" , "би ямар муу зүйл хийв?" гэх мэтээр өөрсдийгөө "байцааж" эхлэх нь элбэг.

"Сайн хүн" гэж чухам хэн бэ?

Хүн алж, хулгай дээрэм хийсэнгүй, улсын мөнгө идэж, авилгал хуйвалдаанд оролцоогүй, хүнд муу санаж, өс хонзон хөөгөөгүй...

Хоёр идэж, хоосон хоноогүй мөрөөрөө амьдрах л гэж зүтгэж яваа хүмүүс.

Амьдрал бол тэмцэлийн талбар. Үр хүүхэд, хань ижилтэй болох, аялж зугаалах гэх мэт сайхан зүйл тохиолдох нь амьдралаас өгч буй өчүүхэн бэлэг.  Тэдгээр бэлгийг авах үеүдэд таашаал аван баярлах ёстой. Өөрөөр хэлбэл өнөөдөртөө амьдарч сурахтай эргээд холбогдож байгаа юм. Маргааш юу болохыг хэн ч үл мэднэ.

Өнөөдөр тохиолдсон золгүй явдал ч бэлэг байж мэднэ. Үүнээс ч дор зүйл болох байсан юм бил үү? Тэгэхээр яагаад гэдэгт өндөр ач холбогдол өгөх хэрэггүй.

Өнөөдөр надад/чамд ирсэн зовлон маргааш хэнд ч ирж ч болно.  Тиймээс "муу" ч хүн бай "сайн"  ч хүн бай хэнд ч юу ч хэзээ ч тохоилдож болзошгүй.

Чухам түүнийг даваад туулах сэтгэлийн тэнхээтэй байж, нэг доллараар нөгөөдөө тусалж чадахгүй гэхэд сэтгэлийн дэм өгч, урмаар тэтгэж, үнэн зүрхнээсээ хайрлах нь хамгийн чухал.

Тэр тэгэж тусалсангүй, энэ ингэж хэлсэнгүй гэж гомдоллож үл болно. Тэгвэл харин өөрөө "муу" хүн болно. Хэн ч хэнд ч туслах алба байхгүйг сана.

Болсон зүйлд болд мэт хатуу байж, үхсэн ч сэхсэн ч сэргэлэн болжмор шиг жиргээрэй.




Tuesday, September 20, 2016

Би хамгийн сайхан, сэтгэл булаам бүсгүй буюу та нар үгүй гэж хэлж чадах уу?

35 нас хүрчихээ.

Хүүхэд байхдаа 30-аад насны хүмүүсийг "аймаар хөгшин" гэж ирээд л ярьдаг байлаа. Өөрийгөө хэзээ ч нас нэмэхгүй, мөнхийн цэл залуугаараа явах мэт сэтгэж иржээ.

Өнөө өглөө ажлын хаалгаар ортол манай хүний нөөцийн албаны дарга хүүхэн ''Tess, юү лүүк бийюүтифүл түдэй" (Tess,  чи өнөөдөр сайхан харагдаж байна) гэв.

Миний хариулт "Танкс Сондра, ай тоут ай лүүк бийюүтифүл эвридэй" (баярлалаа, Сондра. Би бодохдоо өөрийгөө өдөр бүр сайхан харагддаг гэж боддог) гэж хэлэн ойр хавьд байсан хүмүүсийг инээлгээд орхив.

Гангалах, гоёхыг нэг их урьтал болгодоггүй жирийн Америкчууд гудамжаар дүүрэн ч ажлын онцлог, байршлаас болоод бас сайхан хувцасладаг хүмүүс олон бий. Ихэвчлэн ажил, бизнесийн үеэр илүү гангална.

Манай ажил бол янз бүрийн хувцаслалттай хүмүүсээр дүүрэн.

Жилийн 4 улирал пүүз шортноос салдаггүй нэгэн байхад өдөр бүр хувцсандаа тохируулж нүүрний будгаа хүртэл сольж буддаг хээнцэрүүд бий.

Инеженрүүд ерөнхийдөө жийнс углаж, одоо ажиллаж буй болон өмнө нь ажиллаж байсан компанийнхаа логотой футболка, малгайтай цамц өмсөх нь элбэг. Ганц хоёр гангардаг гарууд бас бий бий.

Юун төлөө би ясны гангалах хоббитой Монгол хүн билээ ажлын 4 өдөрт нүдээ бүлтэрч, шагайгаа мултлах шахам гоёхгүй ч ажлын газрынхнаас бусад хүмүүс бол намайг лав танихгүйгээр хувирна.

За хувцас хунар ч яахав.

35 нас хүрэх намрын эхний өдөр эхлэхтэй зэрэгцээд л нэг тийм гэхийн аргагүй "бяр" амтагдаад ирсэн юм.

Өөртөө улам итгэлтэй, чадах зүйлээ дээд зэрэгт тултал нь хийдэг, чадахгүй зүйлдээ "үгүй" гэж хэлж чаддаг болжээ. Миний хувьд энэ - амжилт.

"Үгүй" гэдэг үгийг хэлж чадаагүйн улмаас амьдралдаа алдсан тоогоо тоолбол 35-аас лав давна.

Уншигч та ч бас бодоод үзээрэй. Үгүй гэж яаж хэлэх вэ гэж бодоод ингэчихлээ, тэгчихлээ гэж хэдэн удаа өөрийн хүсээгүй зүйлээ хийж, хамарсаж байсан бэ?

"баярлалаа", "уучлаарай" гэж хэлэхийг багаас заадаг шиг "үгүй" гэж хэлэхийг заах ёстой юм болов уу?

"Үгүй" гэж хэлж сурах амаргүй байсаан. Олон удаагийн давтлага орно.

Өдөр тутмын амьдрал, найз нөхөддөө ҮГҮЙ гэж хэлэхээс өөр аргагүй мөчөөч эхлээд ажил карерийн хэмжээнд ч энэ үгийн хэлж сурах хэрэгтэй болдог. Харин ямар зүйлд, хэдийд үгүй гэж хэлэхээ өөрөө ялгаж салгаж мэддэг болох нь хамгийн хэцүү. Энэ сэдвийг ийнхүү нээлттэй орхилоо. Дор бүрнээ тунгаан бодно биз.


Харин ингээд төрсөн өдөртөө эргэн орьё.

Хорин хэдхэн настайдаа өөрийгөө мөн ч их голдог байж дээ. Харин өнөөдөр эргээд бодоход хориод насандаа би үнэхээр хөөрхөн, цоглог, ёстой л гялалзанхан, гунхалзсан сайхан залуухан бүсгүй байсан юм байна аа.

Тухайн үед хэзээ ч өөртөө таалагдаж явсангүй, үргэлж байгаа бүхнээ голсон, өөртөө итгэж, өөрийгөө хүндлэх гээчийг өөрөө уландаа гишгэчихсэн нэгэн явжээ.

Гэтэл яг үнэндээ залуу нас шиг сайхан чимэг энэ дэлхийд алга.

15, 10, 5 жилийн өмнөх зургаа харьцуулж үзлээ. Үнэхээр их өөрчлөгджээ. Тэрхүү өөрчлөлтийг мэдрэх тусмаа өөрийгөө хичнээн үзэсгэлэнтэй байсныг ухаарах мэт.

Үзэсгэлэнтэй гэдэг үгийг би энд зориуд сонгож бичсэн юм. Сэтгүүлийн нүүр, зурагтын сурталчилгаан дээр гардаг шиг үзэсгэлэнгийн тухай биш юм. Өөртөө сэтгэл хангалуун, итгэлтэй байх үзэсгэлэнгийн тухай хөндөж байгаа нь энэ.

Өнөөдөр би (бид) биеэ голж л байна. 10 жилийн дараа яг л дээрх шиг явдал болох нь тодорхой. 30 хэдэн насандаа би үнэхээр сайхан хүүхэн байжээ гэж ...Тиймээс би өнөөдрөөс эхлээд хамгийн сайхан, сэтгэл булаам бүсгүй боллоо.

Залуу насаараа гоё! Намайг өөрийгөө өөлсөн үг хэлэх бүрт ээжийн хариулдаг гурван үгс.

Дүү нар минь, охид бүсгүйчүүд минь хэзээ ч өөрийгөө бүү гол. Түүний оронд дараах нотлогдсон зүйлийг зуршил болго.

1. Дасгал хий бас дахин хий. Хамгийн гол нь хэдэн сар хийгээд зогсох биш насаараа хий. Дадал зуршил болго (таалагдсан, өөрт чинь тохирсоныг сонго - ёга, спиннинг, гүйлт, паунд гэх мэт маш олон янзаараа байна)
2. Идэж буй зуйлдээ анхаар. Хоолоо сойх биш зөв хоолло. Шарсан, хайрсан, чихэрлэг зүйлсээ багасгах гэх мэтээр
3. Атаархалаас алсуур яв, чадвал бүр байхгүй болгочих

Нас нэмнэ гэдэг тийм аюумшигтай зүйл биш л дээ. Жил өнгөрөх тусам аливаад туршлагажиж, ухаан нэмж, тэвчээртэй, илүү амгалан болдог.

Дотоод мөн чанарууд ингэж хувирах тусам гадаад байдал аяндаа хэн хүнийг татам болж бас өөрчлөгддөг. Түүнийгээ мэдэрч зөв хүлээж авах ёстой юм шиг надад санагдсан. Зөв хүлээн авна гэдэгт янз бүрийн зүйл орно. Миний хувьд одоо хэт бие барьсан, богинохон эсвэл бүр хүүхдийнх шиг футболка өмсөөд явах нь нэг л тохиромжгүй. Түүний оронд насандаа тохирсон, зөв загвараа сонгоод өмсвөл дотоод сайхнаа илүү илэрхийлж чаддаг юм шиг. Гэхдээ мэдээж насандаа тохирсон гээд л хамаг арьсаа далдалсан, бараан хар өнгийн юм өмсөөд явна гэсэн үг биш л дээ. Өөөрөөр хэлбэл 40 нас хүрэх дөхөж байж 16 настайдаа өмсөж байсан гэдэс ил гаргасан цамцаа углаад явахгүйг л хэлээд байгаа юм.

Ер нь бол мэдлэг, зан, хүн чанар гэх мэт дотоод гоо сайхан нь гадаад сайхнаас хамаагүй дээр нь тодорхой.  Гэхдээ манай монголчуудын "хувцасаар нь угтаж, ухаанаар нь үддэг" гэдэг дэлхийн хаана ч явсан  их ортой үг шиг санагдаад байдаг юм даа.

ЖИЧ:

Бие бүтэн төрүүлж, эрүүл саруул өсгөн, хүн шиг явах суурьтай хүмүүжүүлсэн ертөнцийн хамгийн гайхамшигтай эмэгтэй болсон ээждээ баярлалаа гэдгээ ахин дахин хэлье.

Холбоотой бичлэг
хөгширхөөс айж байна уу


Monday, August 15, 2016

Бар ээж, туулай аав- хошин өгүүллэг

Энүүхэндээ гэж хэлэхэд би бар ээж  л дээ. Жирэмсэн болмогцоо "Бар ээж" хэмээх номыг уншиж эхэлснээр миний бар ээж болох зам эхэлсэн юм.

Манайх жилийн зөрөөтэй төрсөн хоёр охинтой. Энэ хоёр миний цэргүүд. Ээжийн үг бол манайд хууль. Надад ер нь хүүхдүүдтэйгээ шалчиганаад байх зав байхгүй. 2 охины өрөөний нэг ханаар дүүрэн өнгөөр ялгасан долоо хоногийн хуваарийг би ЭмАйТи сургуулийн нэгдүгээр курсын оюутны хуваарийн загвар дээр үлгэрчилж хийсэн юм. Манай хоёр чинь том болсон охид. Том нь сарын өмнө 5 хүрч бага нь сарын дараа 4 нас хүрэх юм. Шөнө орондоо хэдэн удаа шээсэн хэрэгт орсон бага маань одоо өөрөө шөнө босоод шээчихдэг болсон. Ариун цэврийн өрөө ороход айгаад байна гэхээр нь жижигхэн гар чийдэн аваад орных нь хажууд тавьчихсанаас хойш олон таван үггүй болсон.
 Том нь 2 дугаар ангийн хүүхдийн хэмжээний өгүүлбэртэй тоо бодож, өглөөний цай долоо хоногт 2 удаа бэлдэх жишээний. Тэгэхээр яалт ч үгүй том болчихсон хоёр охин.

Чихэр шоколадны амтыг ч мэдэхгүй. Яг л Вилли Вонкагийн бага нас шиг гээд бодчих. Би тэр хоёртой яг л том хүн шиг харьцдаг.

Хоёр охины эцэг бол туулай аав. Ажиллахаас бусад бүхий л чөлөө заваа хоёр охинтойгоо зарцуулна. Өвдөг сөхөрчихсөн л хамт паззл эвлүүлж суугаа харагддаг. Мэдээж би бар ээж тул ямар тоглоомоор хэрхэн, хэр удаан зугаацахыг хуваарьт оруулна.

Тэр гурвын азаар бар ээж би албан томилолтоор хаа сайгүй нисэх ажил улиралд хэд хэдэн удаа гарах ба чухам туулай аав хүүхдүүдийн хуваарийг орвонгоор нь эргүүлдэг нь тодорхой. Харин сургуулиас гадуурх төлбөрт дугуйлангуудыг таслуулсан байвал асуудал яаж хурцадахыг эцэг андахгүй нь яамай.

Аавдаа хайртай, дуртай, дассан гэж жигтэйхэн. Хүмүүсийн хэлдгээр бүхэл бүтэн 100 хувь аавын охид. Надад ер 0,001 хувь ч байхгүй шүү.

Бар ч гэсэн би 9 сар хэвлийдээ тээж, (зүгээр нэг бас тээчихгүй, өвдөнө, эмнэлэгт хэвтэнэ, есөн шидийн л юм болно) гуа сайхан биеэ язланхан төрүүлж, ангир шар уургаа хөхүүлэн, бүүвэйн дуу шөнө дөлөөр аяланхан, баас шээсэн дээр нь удаан хэвтүүлчихгүй юмсан гэсэндээ хөдлөх бүрт нь сэрж, ган хийх бүрт нь өндөлзөж өсгөсийн болохоор хааяа ч болохнээ  "хардах" сэтгэл ургана л биз дээ. За гэхдээ нэг их олон биш дээ.

Амьдрал урсдагаараа урсаж, бар ээж хийдгээрээ хийж байтал учир нь олдож, нацаг нь тайлагдахгүй өвчин гээч намайг хүчтэйхэн ороогоод авав.

Нөгөө гурваараа хүргүүлчихээд та гурав үлдээд яахав ажил сургууль, ар гэр хэцүүднэ гэж хөөж явуулчихаад эмнэлгийн хүйтэн орон дээр бороонд ноорсон муужгай шиг царайлчихсан намайг хэн ч бар ээж гэхийн аргагүй. Эмнэлгээс гарлаа, ирж ав гэж залгатал ийшээ бүү зүглэ гэдэг эцсийн тушаалаа бар ээжийн ёсоор өглөө.

Бурханы авралаар, магадгүй хоёр сайхан үр төрүүлсэний цорын ганц ачаар бурхан намайг энэ удаа өршөөх шиг болов.

Манай гурав хүргэж ирсэн газраа миний гарахыг хүлээж зогсов. Хоёр үр минь хоёр талаас зууран авч гуя, гар гээд бяцхан нуруундаа хүрэх газрын хэмжээнд таарсан биений минь хэсэг бүрийг хоёр халуухан хошуугаараа үнсэж өгөв. Өмнө нь ер тэгэж байсныг би санадаггүй. Анх удаа л болов уу даа...

Охидоо тэр орой би унтах цагаас нь ухрааж, дуртай Фрозэн киног нь янз бүрийн нэхэл дагалгүй дуустал нь үзүүлж, зуухан дээрээ эрдэнэ шиг үсэргэсэн шиг өнгөрөөлөө. Чухам хаанаас ийм өөр манайд үзэгдэж харагдаагүй ээж гараад ирсэнийг би мэдсэнгүй.

2 ном эсвэл 3 ном гэж зарчимддаг би охидын дуртай 16 номыг дуустал нь уншиж өгөөд, өндөгнөөс нэг их томроод шалихгүй 2 зөөлхөн духан дээр нь 1, булбарайхайн бяцхан хацрууд дээр нь 2, жижигхэн бурзайсан хөлстэй 2 хамар дээр нь 3, одоо хэр нь алганы хонхорт багтах бяцхан гар дээр нь 4 удаа үнсээд ч би  ханаагүй билээ.

Нөхөр ингэж ярив: чамайг өвдсөнөөс хойш энэ 2 хөгжилдөн тоглох ч үгүй, тэр ч бүү хэл сургуульдаа ч явахгүй гэжээ. Хамгийн дуртай бүжгийн хичээлдээ явна гэж очсон хэрнээ оролгүй үүднээс нь буцаад ирсэн гэнэ. Ээждээ санаа нь зовоо юу гэхээр үгүй гэж гүрийсэн ч нулимс нь том том дуслаад хоёулаа хөтлөлцөөд өрөөндөө ороод ээждээ өгнө гээд зураг зураад чимээгүй суучихсан ажээ.
Би чимээгүйхэн урсах нулимсаа барьж дийлсэнгүй. Нялх амьтад минь, ээжийн бурхад минь ээжийгээ уучлаарай гээд нас биенд нь тохирсон шинэ хуваарь хийж өлгөхөөр ЭмАйТи-гийн хуулбар хуваариа охидоо сэрээхгүйг хичээн чимээгүйхэн буулгаж авав. Одоо миний уншиж буй ном бол "No regrets of parenting" ... Харамсахгүйгээр эцэг эхийн ажлаа хийх нь




Tuesday, June 28, 2016

Ашли Ашли

Өнөөдөр их сайхан өдөр байлаа. Эгч нартайгаа уулзсан ч юм шиг, төрж өссөн гэртээ ирчихсэн ч юм шиг. 

Би өмнө нь бичиж байсан даа? Гадаад амьдрахын нэгэн гашуун үнэн нь ах эгч, дүү нараасаа хол, өөрөө машинаа барьж очиж төрөх хэрэг ч гардаг гэж ? 

Бүх зүйлийг л өөрөө амжуулж сурдаг. Сурахаас ч өөр аргагүй. 

Ашли ажилдаа эргэн орж, бид хоёр зэрэгцэн суудаг ширээтэй болсоноос хойш миний амьдрал өөрчлөгдөх шиг болсон юм. Азаар Ашли тушаал дэвшиж, миний дарга биш болсон нь бид хоёрыг харилцааг 500 хувиар дээшлүүлэв. Хэрэв би Ашлигийн шууд удирдлаган доор байсан бол өнөөдрийнх шиг эгч дүүгийн харилцаанд байтугай найзуудын хэмжээнд ч очихгүй байсан нь тодорхой. Ашлийг танихгүй хүмүүс эндээс мэдэж авч болно. 

Намайг миний дотор ороод гарсан мэт ойлгодог хүн Ашли болжээ. Бага залуу наснаасаа өвдөж, бишгүй давааг туулж ирсэн нь түүнийг жинхэнэ наснаас нь илүү буйр суурьтай, илүү ухаалаг болгосон байх гэж би боддог. Надаас хэдэн насаар дүү хэрнээ яг л миний эгч нарын нэг шиг санагддаг. Хоолоо идсэн үү? Эмээ уусан уу? Ёгандаа явья, Бие нь яаж байна? Охин нь дажгүй? Жоны шинжилгээний хариу гарсан уу? Ээж нь сайн уу? ...

Ашли намайг бодвол олон таван үггүй, ер нь дуугүй талдаа хүн. Хүн болгонд тусладаг ч хэн бүхнийг дагаж савчаад байдаггүй нөмөртэй нутгийн уул шиг ч юм шиг, Онгийн минь урсгал ч юм шиг тайван бас даруухан нэгэн. Тийм болохоор надаас асууж буй бүхэн нь сэтгэл дотроос нь гарч буй нь ил. 

Ажил дээр ч хүртэл намайг жигүүрэн дээрээ нисгэж яваа шувуу мэт, далавчин доороо хамгаалж буй бүргэд адил. 

Муу хүний заяа завагт гэгчээр яаж надад ингээд сайн хүмүүс заяагдаад байдаг юм бүү мэд. 

Өнөөдрийг би лав амьдралдаа хэзээ ч мартахгүй нь лавтай. 

Намайг зөвхөн MRI хийлгүүлэхийн төлөө нийт 40 орчим майл буюу 60-аад километр газар аяласан гээд бод. Би хичнээн дахин ганцаараа яваад хийлгүүлчиж чадна аа. Өмнө ч өөрөө очоод тэр байтугай л юм хийлгэж байсан гээд байхад заавал хамт явж хань болно гэж зүтгэсэн юм. Нөхөр маань хүүхдээ унтуулаад гэртээ хоцрохоос өөр аргагүй. Оройн цагаар аппойнтмент хийсэн нь ч онож. 

Баярлалаа гэхээс өөр үггүй сууна би. 









Friday, May 27, 2016

Чиний төлөө би явах уу? Чи өөрийнхөө төлөө зүтгэх үү?

Америкийн нийгэмд амжилттай байхын нэг үндэс бол "follow up" хийх. Миний ажсанаар манай монголчууд өөрийнхөө төлөө явдаггүйн улмаас их алддаг шиг санагддаг.

Монголын нийгэмд бол "тэрнийг гуйхгүй", "тэрний араас гүйж нүүрээ барахгүй" гэх мэтчилэн ярих нь элбэг.

Энд бол чи өөрийнхөө төлөө өөрөө явахгүй бол хэн ч чиний араас дуудахгүй.

Жишээ нь чи ажлын ярилцлаганд орлоо. 7 хоногийн дараа хариу сонсохгүй бол "би өөртэй чинь ярилцлаганд орсон тэр байна. Би таныг ажил ихтэй завгүйг мэдэх тул миний ярилцлаганы дараах шат юу болсон бол хэмээн холбогдож байна" гэх мэтчилэн араас нь явах хэрэгтэй. Энд бүр "follow up" хийх гээд үг нь хүртэл байдаг.

Энэ байдал зөвхөн ажилд орох, хайх явцад биш хүний амьдралаар дүүрэн бий. Хөрөнгөтний нийгэмд амьд гарах энгийн нэг арга гэлтэй.

Жишээ нь надаас хүмүүс юм асуудаг, хийгээд өг гэж гуйдаг. Би бүгдэд нь чадан ядан зав гарган туслахыг боддог ч өөрөө надад сануулаагүй хүний юм хоцрогдож үлддэг. Энд нэг зүйлийг буруугаар ойлгох тал бий.

"Энэ одоо юун их зантай юм. Хэзээ ийм болчихсон юм. Сүртэй юм. Гуйх ч үгүй" гэх мэтээр боддог. Яг үнэндээ би өөрийн ажил амьдралдаа аль хэдийн баригдсан тул хүний юмыг саналгүй, төлөвлөгөөндөө багтаалгүй орхих нь ойлгомжтой. Би "санаатайгаар" мартаж байгаа хэрэг биш гэсэн үг.

Маш олон хүсэлт, асуулт, тусламж, орчуулга ирдэг тул (би хэнээс мөнгө авдаггүй- одоохондоо kkk) хэн юу гэж гуйсныг мартах бол амархан.

Миний өгөх гээд байгаа гол санаа юу  вэ гэвэл том жижиг хамаагүй, чамд хэрэгтэй зүйл л юм бол чи л өөрөө араас нь зүтгэж, асууж сураглаж, хөөцөлдөж, гүйхгүй бол хэн ч чиний араас явдаггүй нийгэм байхгүй юу. Үүнийг "гуйна" гэдэггүй "follow up" хийнэ ээ гэдэг юм.

Надад итгэхгүй бол гүүглэдээд үз л дээ.

Цагийн ажил хийж үзсэн хүмүүс ойлгоно доо. Минут, цагаар мөнгө урсаж буй тул тэрхүү мөч бүрийг юунд зарцуулах вэ гэдэг маш чухал. Мэдээж мөнгөгүй амьдрал дуусаа.

Монголд бол бас хэсэгтээ аргатай.

Харийн оронд тэрнийг гуйж ажилд орно. Тэр эгчийндээ хэд хононо, тэднийд ороод хоол идчихнэ гэсэн ойголт байхгүй...

Thursday, March 10, 2016

Арвайхээрийнхэн

Оюутан нас, ээж болсон үе, гал халуун дурлалд  шатсан хорин хэдэн нас, амраг ханиа олж, хуримласан мөч гээд хүний амьдралд сайхан жилүүд бий. Түүн дотроос хүүхэд насандаа эргээд нэг очихсон гэж би мөрөөддөг. Тэр дундаа 5-10 насны үедээ очихсон гэж хүсдэг.

Үсрэх резин ирж үү үгүй юуг "Давхар дэлгүүр"-ээс  шалгачихаад, театрын нэг давхарын цонхоор жүжгийн хувцас хэрэглэл харан шохоорхож, холбоон дээр очиж хотод байгаа эгчтэйгээ ярьчихаад, Онги ресторанаар дайрч ахаараа боржоом авахуулж уучихаад, 48 орж хоёр Докогийнд очиж тоглодог байсан хүүхэд насандаа эргээд нэг очвол мөн сайхан аа.

Арвайхээрийн 1-р 10 жил! Хүүхэд насны 2 дахь гэр минь болж явсан 4 давхар цагаан байшин. Тэндээс би анхны гэсэн олон зүйлээ олж авсан. Анхны А үсэг, анхны найз, анхны цасан бүжиг, анхны шохоорхол, анхны хайрын захиа...

Нэг сонин баримт дурьдая гэж бодлоо. Ойрд энүүгээр бороо ус ихтэй өдрүүд үргэлжилж байгаа билээ. Бороотой өдрийг "тохиолдуулан" манай ажлынхны тал хагас нь оффист ирэхгүй нь Силикон Валлигийн бас нэгэн мода гэлтэй. Би ч дутсангүй гэртээ өнжиж ганц нэг ажил амжуулаад хажуугаар нь блогийнхоо талаар статистик сонирхож суутал миний уншигчдын нэлээд хувь нь манай нутгийн хүмүүс байдгийг олж мэдээд өөрийн эрхгүй сэтгэл огшоод ирэв. Ээж яваад удаа ч үгүй байсныг хэлэх үү нулимсаа дуугүйхэн урсгаад авав.

Нутгаа үгүйлж шимширч суусан сэтгэлийг минь мэдэрсэн үү гэлтэй анхны найз охин маань ("эмэгтэй Тогооч багшийн охин Доко шүү дээ"гээд хэлвэл нутгийнхан бол андахгүй) өчигдөр чатаар ороод ирэв. Бас л блогийн минь буян. Угийн ухаантай, нухацтай, боловсрол өндөртэй найз маань блогийг минь тоож сайшаасан байв. За тэр магттаал сайшаал ч яахав. Цаана чинь Форбес хүртэл сонирхоод мундаг сунадаг юманд нэр дэвшүүлээд байна. Монголын Форбес шүү. Буруу юм түгээв Самдан, Цоодолуудаа.

Бид хоёр нэгдүгээр ангисаа нэг ангид орж, чухам яагаад ч юм нэг мэдэхэд үй зайгүй найзууд болсон байж билээ. Найз гэдэг ертөнцтэй хамтдаа танилцаж, нөхөрлөсөн хоёр доо.

Би яахав өөрөө мэдэлгүй хүн гомдоодог "алдартай" тул найзыгаа хэзээ хойно юунаас ч юм (би өөрөө ч одоо хүртэл шалтгааныг нь мэддэггүй) болоод гомдоочихсон юм шиг байгаа юм. Тэгээд хэсэг холбоо тасраад хэдэн жилийн өмнөөс нэгнийхээ сургийг гаргасан түүхтэй.

Миний санахаар би имейл хаягийг нь нөгөө Докогоос (Чинбат багшийн охин шүү дээ гээд хэлвэл нутгийнхан андахгүй) олоод хэд хэдэн удаа "гомдоосон бол уучлаарай" гээд бичиж байсан юмдаг. Энэ хоёр дахь Доко бол бас миний сайн найз. Азаар бид хоёр холбоогоо таслалгүй өдий хүрсэн найз охид.

За эргээд эхний Докогийн тухай. Бид хоёрын үерхэл их л гоё байсан санагддаг. Олон дурсамж дотроос хамгийн тодоор үлдсэн нэгэн жишээг дурьдахгүй өнгөрөх аргагүй.

Би удалгүй дунд ангид орохын өмнөхөн хот руу шилжлээ. Тэр үед юун FB, имейл байх вэ дээ. 1994 оны тухай яриад байгаам ш дээ. Гэхдээ л тухайн үедээ мундаг соёлтой охид. Захидлаар харилцахыг ч нэг үзүүлж өгсөн дөө. Долоо хоногт хэдэн ч захиа бичдэг байсан юм. Хэдэн жил захиагаар харилцсаны дараа алимны цаасан хайрцаг лав элбэг дүүрсэн санагдаж байна.

Хэзээ хойно ингээд миний нутгийнхан сэтгэлийн засал болсон өчүүхэн блогийг минь дэмжиж, намайг урмаар мялаана гэж зүүдэлсэнгүй явжээ.

Дэггүй, гэнэн, цагаахан хүүхэд нас минь Арвайхээрт хоцорчээ. Эргээд ганцхан өдөр хүүхэд насандаа очихсон.

Холбоотой бичлэгийг  Эндээс

Tuesday, February 23, 2016

Юу болоод өнгөрөв өө

Завгүй өдрүүд үргэлжилж байна. Ээжийг буцахаас өмнө амжуулах зүйлсийн жагсаалт нэмэгдэж аль хэдийн завгүй байсан хуанли маань улаан тэмдэглэлээр дүүрчээ. Тэдгээрийг нэгтгэн хүргэвэл иймэрхүү дараалал гарах нь :
1. 16 жил нөхөрлөсөн Япон найз маань эхнэр хүүхдийнхээ хамт ээлжит аялалаа хийгээд буцав. Томоёоши 2 жилд нэг удаа үүгээр ирж зочилдог юм. Хүүхэд байхаасаа энд ирж амардаг байсан болохоор үзэж харах юмнаас илүү дэлгүүр хэсэх зорилготой ирдэг. Энэ удаа 14 сартай хүүгээ бидэнтэй анх нүүр тулан уулзуулж манай охинтой танилцулах зорилготой иржээ. 2 жилийн өмнө манай охинтой уулзах гэж тэр холоос ирж байсан юм. Бид хоёрын танилцсан түүхийг товч доор дурдая. 

 Багануурыг моджуулах, цөлжилтийн эсрэг Ёкохама Их Сургуулийн төсөл дээр монгол талыг би ахалж,  Япон талыг Томо ахаласнаар бид хоёрын андын нөхөрлөл тэртээ 2000 онд эхэлсэн түүхтэй. Ямар ч хайр дурлалын түүх байтугай гар гараасаа ч хөтлөлцөж үзээгүй цэвэр андын үерхэл өнгөрсөн 16 жилд улам батжиж өнөөдөр гэр бүлийн найзуудын хэмжээнд хүрсэн гэхэд бахадмаар. 

Таёога нобосү соно күни ни ва ваташино нихонжин но томодачи га ирү (наран ургах зүгийн нутагт миний Япон найз амьдардаг ...  ) гээд л би Япон хэл дээр илтгэл тавьж, эхний таван байрт шалгаран Японд анх удаа явах эрхээр шагнуулж байсан юмдаг. Хаа байсан Ёкохамагаас Үцүномия хүртэл манай найз бусад төслийн найзуудын хамт машинаар ирж уулзаж байсан сайхан түүхээс эхлээд олон дурсамж бидэнд бий. 

Ингээд зочидтойгоо цагийг хамт өнгөрөөж байтал бүтэн долоо хоног өнгөрөв. 

2. Ямар нэг зүйл болохгүй бол лам, бөөгөөр явахын оронд сэтгэл зүйч дээр очих нь эндэхийн бас нэг соёл гээд хэлчихэд хэлсдэхгүй болов уу. Сэтгэл зүйчийн өгсөн даалгавараар "Хайрын 5 хэл" гэдэг номыг уншиж эхлэв. Ганцаараа унших мөрөөрөө уншихгүй ганц нэг гэрлэсэн найз охиноо бас уруу татаад уншуулж орхив. Энэ ном нь гэрлэсэн хүмүүст зориулсан бөгөөд чухал сэдвийг хөндөж, авууштай зөвлөгөө өгөх ажээ. Бямба гараг бүр сэтгэл зүйчдээ очиж юу сурсанаа шалгуулж, юу болохгүй байгаагаа ярилцана. Үндсэндээ тэвчээртэйгээр миний асуудлыг сонсох хүнд л мөнгө төлж байгаа гэсэн үг. Гэхдээ тэр хүн нь намайг сонсоод шүүмжлэх биш, хэрхэн яаж асуудлыг зөвөөр шийдэх арга замыг зааж өгнө. Бөөгөөс бол хамаагүй дээр гэж би ойлгодог. Номоо уншиж дуусахаар тусгай бичлэг оруулна гээд бодчихсон байгаа. 

3. Мэдээж ажилд цаг орно. Сүүлийн үед ажлаас гадуур ажилд их оролцох боллоо. Илтгэл тавигчдын групд нэгдлээ, ажил дээрээ цагаан сар тохиолдуулж баншны өдөрлөг зохиолоо, эмэгтэй Блүүмричерийн "Фаб" групд нэгдлээ, шинэ ажилд орсон хүнийг дэмжиж туслах зорилготой "бадди" боллоо гэх мэт. Тэдгээр дотроос хамгийн их таалагдсан нь гэвэл "фаб" цуглаанд өнөөдөр анх удаа би илтгэл тавьлаа. За ёстой онгирч байгаан биш шүү. Оюутан байхдаа ХИС-ийн уран илтгэгчээр шалгарч байсныг нотлох хүмүүс бий. Монгол хэлээр илтгэл тавих бол амархан. Харин би өнөөдрийг хүртэл англи хэл дээр хэзээ ч сэтгэл ханамжтай илтгэл тавина гэдэгтээ итгэдэггүй байсан билээ. Зөвхөн ганц нэг өгүүлбэр босож хэлэхдээ ч эмээж, ичдэг байсан юм. Өнөөдөр би "ажил, хувийн амьдрал хоёроо хэрхэн тэнцвэржүүлэх вэ" сэдвээр илтгэл тавьлаа. Анх удаа чичирсэнгүй, сандарсангүй, гацсангүй. Тэр ч байтугай хэд хэдэн хошигнол хэлж хүмүүсийг инээлгээд авав. Би өөртөө ч итгэсэнгүй. Дараа нь цуглаанд оролцсон хүмүүсээс баяр хүргэсэн мессеж ирэхийг хараад маш их аз жаргалтай байлаа. Хэзээ ч бүтэхгүй гэж бодож байсан зүйл ингээд бүтдэг байжээ. Бүх зүйл цаг хугацаатай гэдэг дахин нотлогдов.

4. Үснийхээ загварыг өөрчиллөө. Долоо хоногт нэг удаа хийдэг байсан ёгагаа 2 болгож нэмсээр нэлээд хэдэн сар болов. Өөртөө авч тэвчихгүй байсан ганц нэг юм худалдаж авлаа. 

Хэрэв чи хэн нэгнийг анхаарч, халамжлан амьдрах ёстой бол хамгийн эхлээд өөрийгөө анхаарч өөрийгөө хайрлах ёстой ажээ. Өөрөө өөрийгөө хайрлахгүйгээр бусдыг хайрлаж халамжилна гэдэг бол утгагүй асуудал байсан байна. Өөрөө аз жаргалтай, сэтгэл хангалуун байж гэмээнэ бусад хүмүүст анхаарал тавихгүй бол хэн хэндээ хэрэггүй зүйл болж өнгөрдөг аж. Бусад хүмүүст хань, үр хүүхэд, эцэг эх, ах дүү, ажлынхан, найз нөхөд гээд бүх хүмүүс орно. Өөрөө сэтгэл дутуу хүн өрөөл бусдын төлөө юм хийхдээ үргэлж стресдэж, нөгөө өгөх гэж буй сайн сайхан нь эсрэгэрээ болж очдог. Тэгэхээр би эхлээд өөртөө цаг зав гаргаж, өөрийгөө аз жаргалтай болгож байж бусдын төлөө зовох нь зүйтэй гэдгийг ойлголоо. 

5. Гэр бүлдээ цагаа зарцуулж байна, зарцуулсаар ч байх болно. 

 Манай найз охин надад ингэж гомдоллов "найз охидоороо уулзая гэхээр л чи дандаа гэр бүлийн цаг гэх юм, би ч гэр бүлтэй ч ш дээ" гэж ...  Би үнэхээр амралтын өдрийг гэр бүлтэйгээ өнгөрөөх дуртай. Охин маань Даваа гарагаас Баасан гарагийн хооронд бүтэн өдөржин цэцэрлэгт явдаг. Долоо хоногийн 2 орой би охиноо унтахаас өмнө ирвэл их юм. Зарим өглөө би унтаж байхад нь гараад унтаж байхад нь ирдэг. Хагас бүтэн сайнд бие биенээ саначихсан амьтад байдаг. Дээрээс нь нөхөр бид хоёр их сонин. Бүх зүйлийг хамтдаа хийх сонирхолтой. Хэдийгээр хоорондоо муудалцсан байлаа ч хүнсэээ хамт цуглуулна, хүүхдээ хамт авч гарна, юмаа ч хамт угаах гэх жишээний. Ажлын өдрүүдэд олигтой ярилцах ч зав гарахгүй тул яалт ч үгүй амралтын өдрүүдийг гэр бүлтэйгээ өнгөрөөх хэрэгцээ, хүсэл давамгай тул найз охидын уулзалтыг бусад өдөрт шилжүүлэх болдог.

6. Дараагийн долоо хоногт ээж буцах ба зөрөөд хадам дүү гэр бүлээрээ Европоос зочилно. Манайд байрлахгүй ч бас л завгүй өдрүүд үргэлжилнэ гэсэн үг. Маргааш өглөө эрт Ашлийг (ажлын найз) онгоцны буудалд хүргэж өгнө. Буудалд ойр тул машинаа манай гаражид үлдээх юм. Маргааш компанийн 7 жилийн ойг тохиолдуулан онцгой дэгжин, өвөрмөц хувцаслах ёстой. Хуримын даашинзаа өмсөөрэй гэдэг санал авсан ч надад өөр нэг өмсөх даашинз бий :) 


За нэг иймэрхүү зүйл хийж байтал цаг гэдэг урсаад өнгөрсөн байна даа. Авах зүйл байвал аваад хаях зүйл байвал хаяж уншина биз дээ. Би зүгээр л бичих дуртай болохоороо л бичдэг юм шүү дээ.  

Saturday, January 9, 2016

Цагаачдаа өмөөрсөн бичлэг

Энд ажиллаж амьдарч байгаа хүмүүсийг хэтэрхий муухайгаар бичсэн зүйл олоод уншчихсан чинь заавал юм бичиж байж санаа минь амарна гэнэ дээ. Хүн хардаг ажилтай нэгнийгээ л муулсан бололтой...арай л дэндүү бичжээ.

Хагас дутуу англи хэл сурсан, найз минь түрүүлж энд ирсэн хоёрын ачаар би,  хүн асрах ажил хийгээгүй нь үнэн. Гэхдээ дотны найзаас эхлээд таньдаг эгч хүртэл энэ ажлыг хийдэг. Тийм ч учраас тэднийгээ өмөөрөх сэтгэл төрөв.

Гадаадад түр зочлоод буцах, бүр суурьшин амьдрах хоёр дэндүү ялгаатай. Би гэрийнхэндээ ч хүртэл хэлдэг, Энд амьдрах, тэр тусмаа сайхан амьдрах тийм амаргүй гэж. Шантраад буцах нь байтугай стресс нь эцэстээ хүрч толгойноос нь өт болон гарч байсан хүнтэй ч таарч явлаа.

Хэл соёл өөр оронд хармаандаа хэдхэн доллартай очоод амьдрах гээд үзээрэй. Ялангуяа тэр биднийг муулагч нөхөд,

Хэдийгээр "сайхан" ажил хийж байгаа биш ч хүний нутгийг гэрээ болгоод, шударга хөдөлмөрөөрөө хэдэн зуун жилээр хөгжил түрүүлсэн КАПИТАЛИСТ нийгэмд хүн шиг амьдраад явна гэдэг хэн хүний хийж чадах зүйл биш.


Ажил хүнийг голохоос хүн ажлыг голно гэж ер нь хаа байна аа? 

Хуурамч брендийн хувцас, цүнхээр гаднаа гяланцагдаж, дотроо паланцагдсан хачин үзлээсээ хэзээ гарах вэ? 


Кофе аягалж, салад хутгаж байхдаа ч, байрны туслах менежер хийж настай хүмүүст хичээл заахдаа ч, эрсдэлийн шинжээч хийн толин байшинд тухалж байхдаа ч энэ нь муу ажил юм, тэр нь сайн ажил юм хэмээн ялгаатай хандаж явсангүй. Бүх ажилд өөриймсөг хандаж, чин сэтгэлээсээ хийж явлаа, Тиймийн хүчинд өнөөдөр мөрөөдлийн ажилдаа хүрсэн гэдэгт би итгэдэг. 

Тийм ээ,  би яг 9 жилийн өмнө кофе шоп орой хаахдаа шалыг нь ч хүртэл угаадаг л байлаа. Түүнээсээ ичих ч үгүй. Харин ч арчаагүйтэж гудамжинд хонох нутгийн иргэдээс нь өрсөж ажилд нь тэнцэж явсан цагаач гэдгээрээ бахархана. 


Үргэлжлэл бий.